per
مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران
جاویدان خرد
2251-8932
2676-6140
2020-08-22
17
37
5
34
10.22034/iw.2020.239332.1432
114872
Original Article
«فنّ سماع طبیعی» الشفاء ارزیابی وضع کنونی تصحیح متن و چشمانداز آینده
The Physics of Avicenna's Cure
Appraisal of the Current Status of the Work and the Future Prospects
محمد جواد اسماعیلی
esmaeili@ir.ir
1
عضو هیات علمی موسسه پژوهشی حکمت وفلسفه ایران
بیش از صد سال از انتشار جملههای طبیعیات و الهیات الشفاء، دانشنامه مشهور فلسفی ابن سینا، در مطبعه دارالفنون در تهران میگذرد. این اثر دو جلدی که به ویراست «چاپ سنگی طهران» نامبردار است، سنگبنایی مهم در عرصه ابن سیناپژوهی در منابع عربی باید قلمداد گردد. این اثر موجبات التفات به کتاب الشفاء را در سطح ملی و بینالمللی فزونی بخشید. در ایران قریب به نیم قرن پس از نشر آن، سه فن نخست طبیعیّات الشفاء به همّت محمد علی فروغی (1321-1294) به فارسی ترجمه شد. انتشار همین ترجمه بود که میرزا مهدی مدرس آشتیانی (1332-1268) را بر آن داشت تا مناقشات خود را به تفصیل ناظر به ترجمه کتاب از منظر متنشناسی و فلسفی بیان کند. بیرون از ایران، فن سماع طبیعی الشفاء به ترتیب در چهار کشور مصر، لبنان، ترکیه و آمریکا نشر یافت و قلمرو پژوهش در باب طبیعتشناسی ابن سینا در سطح جهانی گستردهتر شد. در این میان، چاپ قاهره (که در اوایل دهه 1950 میلادی انتشارش آغاز شد) در کنار چاپ سنگی طهران تأثیری شگرف بر پژوهشگران سنّت ابن سیناپژوهی مبتنی بر منابع عربی پدید آورد که تا آن روزگار عمدتاً نه از سنّت ابن سیناپژوهی لاتینی که قدمتی نهصد ساله داشت آگاهی داشتند و نه بدان ابراز تمایل نشان میدادند. بر پایه تصحیحهای امروزی متن عربی و مطالعات و ترجمههای مبتنی بر آن متن، میتوان گفت که ابن سینا حقیقتاً پس از تأثیر شگرفی که بر اروپا در سدههای میانه و رنسانس داشته است، دیگر بار، جهانی شد.
It is already more than a hundred years ago that the Natural Philosophy and Metaphysics parts of Avicenna’s famous philosophical encyclopaedia al-Shifāʾ (The Cure) were published by the printing house of the Dār al-Funūn (‘Polytechnic’) academy at Tehran. This printing, which is usually referred to as the ‘Tehran lithographic edition’, is a milestone in Avicenna studies based on Arabic sources. It increased the level of attention for The Cure at a national and international level. About half a century after publication of the above edition, the first three volumes of the Natural Philosophy (al-Ṭabīʿiyyāt) part of The Cure were translated into Persian by Muḥammad ʿAlī Furūghī (b. 1294/1877, d. 1321/1942). It was this translation which incited the famous Iranian scholar Mīrzā Mahdī Mudarris Ashtiyānī (b. 1306/1888-89, d. 1372/ 1952-53) to write a critical study of it, both textually and philosophically. Outside Iran, the Physics of the Natural Philosophy part of The Cure was published four times: in Egypt, Lebanon, Turkey, and the United States. It is especially the Cairo printing (begun in the nineteen-fifties and the first of the editions just mentioned) which had a huge impact, especially among Arabists, who until then mostly had no knowledge of or interest in the Latin Avicenna tradition, which goes back some nine-hundred years. With the modern printings of the Arabic text and the studies and translations that are based on it, one could say that Avicenna truly ‘went global’ for a second time, after his huge imprint on Western
http://www.javidankherad.ir/article_114872_f577b4f0f1d19750d6cc511ebabe6fcf.pdf
ابن سینا
الشفاء
فنّ سماع طبیعی
نسخهشناسی
روش تصحیح متن
Avicenna
The Cure
physics
codicology
Methodology of Text Editions
per
مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران
جاویدان خرد
2251-8932
2676-6140
2020-08-22
17
37
5
35
10.22034/iw.2020.256494.1472
119448
Original Article
Experience and the Space of Reasons Rorty and McDowell on Kant and Wittgenstein
Experience and the Space of Reasons: Rorty and McDowell on Kant and Wittgenstein
محمد آزادپور
azad@sfsu.edu
1
رئیس و استاد گروه فلسفه ، دانشگاه ایالتی سانفرانسیسکو ، سانفرانسیسکو ، کالیفرنیا 94132 ، ایالات متحده
John McDowell and Richard Rorty draw on Kant’s influential account of experience. For Rorty, Kant is the antagonist who succumbs to foundationalism or what Sellars calls the Myth of the Given and Wittgenstein is the hero who helps in overcoming the siren call of the Myth. McDowell, however, is ambivalent toward Kant. With Sellars, he applauds Kant as the hero who helped us vanquish the Myth of the Given. But he argues that Kant failed to recognize the full strength of his account of experience and capitulated to a subjective idealism. Wittgenstein, for McDowell, is the hero who helps us achieve an account of experience that gets to the things themselves. I adjudicate the philosophical and the exegetical tensions between Rorty and McDowell and support the latter’s approach to experience and to the reading of Kant and Wittgenstein.
John McDowell and Richard Rorty draw on Kant’s influential account of experience. For Rorty, Kant is the antagonist who succumbs to foundationalism or what Sellars calls the Myth of the Given and Wittgenstein is the hero who helps in overcoming the siren call of the Myth. McDowell, however, is ambivalent toward Kant. With Sellars, he applauds Kant as the hero who helped us vanquish the Myth of the Given. But he argues that Kant failed to recognize the full strength of his account of experience and capitulated to a subjective idealism. Wittgenstein, for McDowell, is the hero who helps us achieve an account of experience that gets to the things themselves. I adjudicate the philosophical and the exegetical tensions between Rorty and McDowell and support the latter’s approach to experience and to the reading of Kant and Wittgenstein.
http://www.javidankherad.ir/article_119448_f18914bf6190a6c3849d0d94de828144.pdf
experience
conceptual content
Myth of the Given
space of reasons
coherentism
scientism
Private Language Argument
skeptical paradox
conceptual content
Myth of the Given
coherentism
scientism
Private Language Argument
skeptical paradox
per
مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران
جاویدان خرد
2251-8932
2676-6140
2020-08-22
17
37
35
57
10.22034/iw.2020.207716.1381
114873
Original Article
مبادیِ فلسفیِ «قواعد» در علومِ اجتماعی از وینچ تا دیویدسن
The Philosophical Status of 'Rules' in the Social Science
Winch v. Davidson
محمدرضا اسمخانی
m.r.esmkhani@irip.ir
1
گروه مطالعات علم، موسسۀ حکمت و فلسفۀ ایران، تهران، ایران
در این مقاله می کوشم به تحلیلِ فلسفیِ جایگاه و نقشِ «قواعد» در چارچوبِ زندگیِ اجتماعی بپردازم، و نشان دهم که یک علم اجتماعیِ قواعدبنیاد چه مبادی و لوازمی دارد. در این راستا، ابتدا بحثهای کلاسیکِ وینچ دربابِ «کنشهای معنادار» را بازسازی می کنم، و نشان می دهم که چگونه وینچ با تحلیلِ «زندگی اجتماعیِ قاعده مند» نوعی «جامعه شناسی تفسیری» پی می ریزد. سپس به سه نقدِ اصلی به استناد به «قواعد» به عنوان منبعِ تحلیلهای جامعه شناختی می پردازم، که به نظر می رسد خزانۀ فلسفیِ وینچ برای پاسخ به آنها کفایت ندارد. در گامِ آخر این ادّعا مطرح می گردد که بسیاری از این نقدها به فقدانِ نوعی «نظریۀ عاملیت» در «نظریۀ ساختاریِ» ویتگنشتاینیِ وینچ بر می گردد، و از اینرو می توان با افزودنِ یک نظریۀ عاملیتِ مقتضی آن نقدها را پاسخ گفت. بدین منظور، ایدههای دیویدسن، دیگر فیلسوفِ تفسیرگرای سدۀ بیستم، به عنوان منبعی ارزشمند برای دستیابی به فهمِ بهتری از رابطۀ کُنشگران با قواعدِ اجتماعی معرّفی می شود.
In this essay, I'll try to deal with the philosophical analysis of the status and role of 'rules' in the framework of social life, and show what the foundations of a rule-based social science are. Thus, first, I'll reconstruct Winch's classical discussion about 'meaningful actions', and show how Winch, through the analysis of 'the rule-governed social life', builds up a certain type of 'interpretive sociology'. Then, I'll turn to three basic criticisms of the appeal to rules as some source of sociological explanations, which seems Winch's philosophical apparatus can't handle them. In the last section, this claim will be put forward that these criticisms are mainly due to the lack of some 'agency theory' in Winch's 'Wittgensteinian structuralist theory', and so, one can, by devising an adequate theory of agency, resolve the problems involved. For this purpose, Davidoson's ideas will be presented as a worthwhile, well-grounded source to obtain a clear, distinct understanding of the relationship between the social rules and agents.
http://www.javidankherad.ir/article_114873_9da27c0b9d458f915d05f395fb16d65e.pdf
قواعد
کُنش معنادار
کُنش اجتماعی
علّیت
عاملیت
علومِ اجتماعی
rules
meaningful action
Social action
causality
Agency
Social Science
per
مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران
جاویدان خرد
2251-8932
2676-6140
2020-08-22
17
37
59
84
10.22034/iw.2020.245339.1446
114876
Original Article
نسبت میان نظر و عمل در ارسطو بنا بر تفسیر هیدگر
Relation between theoria and praxis in Aristotle according to Heidegger
بهمن پازوکی
bahmanpazouki@yahoo.de
1
عضو هیات علمی موسسه پژوهشی حکمت وفلسفه ایران
ارسطو به نسبت نظر و عمل در دفتر ششم از کتاب اخلاق نیکوماخُس در طی تعریف دو مفهوم کیاست (phrónesis) و درایت (sophía) میپردازد. این دو مفهوم هر دو از فضایل عقلیاند و با مفهوم عقل (noûs) ارتباطی تنگاتنگ دارند. البته قرار گرفتن کیاست در کنار دیگر فضایل عقلی شامل درایت (sophía)، فن (techne) و معرفت (episteme) و بشمار آوردن آن چون یکی از انحاء ناپوشیده سازی (aletheuein) برای هیدگر این امکان را فراهم میآورد تا مانع از ورود این مفهوم به حوزة مباحث اخلاقی شود. او سه صفت برای مفهوم phrónesis قائل است: یکم دیدِ پیراموننگر (umsichtig) داشتن؛ دوم مصمم (entschlossen) بودن و بالاخره وجدان یا شعورِ باطن (Gewissen) داشتن. بنا بر نظر هیدگر آنچه در نسبت میان phrónesis و sophía آشکار میشود، پیوند فلسفه با دانشی است که ما را در کارهای روزمره راهبر است.
Aristotle deals with theory and practice in the sixth book of Nicomachean Ethics by defining the two concepts of phrónesis and sophía. These two concepts are both intellectual virtues and are closely related to the concept of reason (nous). Of course, placing phrónesis alongside other intellectual virtues, including sophía, techne and episteme and counting it as one of the aspects of aletheuein makes it for Heidegger possible to prevent this concept from entering in to the field of ethical discussions. He attributes three meanings to the concept of phrónesis: first, having circumspection; the second is being resolute (entschlossen) and finally to have conscience (Gewissen). According to Heidegger, what is revealed in the relationship between phrónesis and sophía is the connection of philosophy with the knowledge that guides us in our daily works. By interpreting the concept of phrónesis in Aristotle, Heidegger achieves the source of the everyday understanding of Being.
http://www.javidankherad.ir/article_114876_a4644a00dd6be33b0e30d4b953569ead.pdf
ارسطو
کیاست
درایت
نظر
عمل
نگاهِ پیراموننگر
Aristotle
Prudence . Understanding
theory
Practice
Circumspection
Conscience
per
مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران
جاویدان خرد
2251-8932
2676-6140
2020-08-22
17
37
85
106
10.22034/iw.2020.228022.1417
114879
Original Article
مطالعه تطبیقی آراء تیتوس بورکهارت و الگ گرابار در باب معماری اسلامی
A comparative study of the views of Titus Burckhardt and Oleg Grabar's model in Islamic architecture
سیدهادی جلالی
s.h.jalali8@gmail.com
1
نیر طهوری
ntahoori@gmail.com
2
ایرج اعتصام
ietessam@hotmail.com
3
گروه معماری، دانشکده عمران، معماری و هنر، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران
گروه هنر، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.
گروه معماری، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.
باتوجه به شکلگیری جریانهای شناختشناسانهی متفاوت در شناخت هنر اسلامی، به نظر میرسد از آنجایی که حکمت معنوی اسلام در صورت و معنای هنرهای آن متجلی است، پژوهشگران درتبیین چیستی معماریاسلامی از وجوه مختلف آن غافل ماندهاند. پژوهش حاضر باهدف مطالعهی تطبیقی آراء تیتوسبورکهارت و الگگرابار به دنبال تبیین چیستی معماریاسلامی است. سنتگرایان با رویکردی معناگرا، معماریاسلامی را در قالب قواعدی فراتاریخی و فرازمانی، متاثر از جوهرهی اسلام میدانند و تاریخباوران با توجه به آموزههای فلسفهی تاریخ هگل، معماریاسلامی را ادامهی هنر بیزانسی و ساسانی میشمارند. با مفروض دانستن اینکه علیرغم تفاوت روششناختی در رویکرد ایشان، معماریاسلامی را باتوجه به نقش مولفهی دینی تبیین میکنند؛ سؤال این است تفاوت دیدگاه آنان چه تاثیری در تعریفشان از معماریاسلامی دارد؟ یافتهها نشان میدهد بورکهارت، شکلگیری معماری و عناصر آن را برگرفته از سنتهای دین اسلام میداند؛ اما گرابار از اسلام به عنوان مولفهای فرهنگساز در کنار مولفههای تاریخی و اجتماعی یاد میکند.
The present study deals with the comparative study of Islamic architecture in the views of Titus Burckhardt and Oleg Grabar. Since the spiritual wisdom of Islam is manifested in the form and meaning of its arts, it seems that some scholars have neglected its various aspects in explaining the Islamic architecture’s meaning. Traditionalists with a semantic approach consider Islamic architecture to be influenced by the essence of Islam and historians consider Islamic architecture to be a continuation of Byzantine and Sassanid Art. Assuming that,despite the methodological differences in Burckhardt and Grabar's approaches,they explain Islamic architecture according to the role of religious component. The question is what influence their views have on the definition of Islamic architecture? Findings show that Burckhardt believes the formation of architecture and its elements have been derived from the Islamic traditions while Grabar refers to Islam as a cultural component along with historical and social ones.
http://www.javidankherad.ir/article_114879_540e1f6b89bc72459fdd77030577c6fe.pdf
معماریاسلامی
سنتگرایی
تاریخ باوری
مسجد
تیتوس بورکهارت
الگ گرابار
Islamic architecture
Traditionalism
historicism
mosque
Titus Burkhart
Oleg Grabar
per
مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران
جاویدان خرد
2251-8932
2676-6140
2020-08-22
17
37
107
126
10.22034/iw.2020.217782.1399
114880
Original Article
رویکرد اریگن اسکندرانی در خداشناسی: بررسی ادله اریگن در امکان شناخت خدا
Origen's view on knowing God:
An examination of Origen's arguments on the possibility of knowing God
زهرا دشتی
zdzd66@gmail.com
1
شهرام پازوکی
shpazouki@hotmail.com
2
گروه کلام، موسسه پژوهشی حکمت و فلسفه
مدیر گروه ادیان و عرفان موسسه پژوهشی حکمت و فلسفه
امکان شناخت خدا از مهم ترین پرسشهای الهیاتی در ادیان مختلف است. در پاسخ به این سؤال که آیا می توان خدا را شناخت یا خیر مطالب مختلفی بیان شده و ادلۀ مختلفی اقامه شده است. در این میان اریگن اسکندرانی از بزرگترین الهیدانان صدر مسیحیت و صاحب اولین الهیات نظامند مسیحی، دلایلی در دفاع از امکان شناخت خدا بیان کرده است که در این مقاله این ادله از میان آثار او استخراج، واکاوی و بررسی شده اند. اریگن اسکندرانی با دو دلیل عقلی و سه دلیل نقلی ممکن بودن شناخت خدا را اثبات می کند. وی با معرفی مسیح بهعنوان یگانه میانجی (لوگوس) و حکمت مجسم، تنها راه شناخت خدا را شرکت در ذات مسیح و تمسک به او برمی شمرد. با این حال اعتقاد اریگن به ممکن شدن شناخت خدا به واسطۀ تجسد مسیح برای عموم مردم، با دلایل عقلی ای که بیان کرده است سازگار نمی نماید.
The possibility of knowing God is one of the most important theological questions in different religions. In responding to the question of whether God can be known or not, different statements and arguments have been brought up. In the meantime, Origen of Alexandria, one of the greatest and most popular ante-Nicene fathers and the owner of the first systematic theology in Christianity has cited arguments supporting the possibility of knowing God; which were elicited from among his works, investigated and analysed in this essay. Origen proves the possibility of knowing God by protesting two rational and three scriptural arguments. He presents participating in Christ, the sole Mediator (Logos) and incarnated wisdom, as the only way to know God. However, Origen's belief that knowing God through the incarnation of Christ is the only possible way for the public to know God is inconsistent with the rational arguments he has stated.
http://www.javidankherad.ir/article_114880_24eff563c9fff94383c830ed41d0f583.pdf
امکان شناخت خدا
مسیح (علیهالسلام)
تجسد
لوگوس
دلیل عقلی
الهیات ایجابی
Possibility of knowing God
Jesus Christ(PBUH)
incarnation
Logos
rational argument
Karaphatic theology
per
مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران
جاویدان خرد
2251-8932
2676-6140
2020-08-22
17
37
127
144
10.22034/iw.2020.226730.1414
115115
Original Article
ترجمه ریشهای و تفسیر ریشهای، مقایسه دو آزمایش ذهنی
radical translation vs. radical interpretation, two thought experiments
حسین شقاقی
shpost58@gmail.com
1
گروه فلسفه میان فرهنگی، پژوهشکده فرهنگ معاصر، پژوهشگاه علوم انسانی
ویلارد کواین در آزمایش ذهنی معروف ترجمه ریشهای سعی دارد از برخی مواضع فلسفی خود در باب معنا و ارجاع دفاع کند. او در ترسیم شرایط اولیه این آزمایش مفروضاتی دارد و همین مفروضات مسیر استدلالهای او را جهتدهی میکنند. برخی از این مفروضات در تفسیر ریشهای دونالد دیویدسون مورد مناقشه قرار میگیرد. دیویدسون بستر اولیه بحث (استفاده از آزمایش ذهنی ترجمه/تفسیر ریشهای) را از کواین وام میگیرد ولی برخی از مفروضات اولیه آن را مورد انتقاد قرار میدهد. از نگاه دیویدسون این مفروضات کار ترجمه/تفسیر ریشهای را ناممکن میکنند. این رویکرد انتقادی دیویدسون منجر میشود بین ترجمه ریشهای کواین و تفسیر ریشهای دیویدسون سه تفاوت عمده ایجاد شود. این تفاوتها فهرستوار عبارتند از (1) دیدگاه نزدیکباش کواین؛ که منجر به عصب شناختی شدن ترجمه و معنا می-شود، در برابر دیدگاه دورباش دیویدسون، (2) پذیرش یا عدم پذیرش رویکردهای گزارهای و حالتهای ذهنی، و (3) تفاوت در روایتهای حمل به صحت. در اینجا این تفاوتها را مورد بررسی قرار میدهیم.
ویلارد کواین در آزمایش ذهنی معروف ترجمه ریشهای سعی دارد از برخی مواضع فلسفی خود در باب معنا و ارجاع دفاع کند. او در ترسیم شرایط اولیه این آزمایش مفروضاتی دارد و همین مفروضات مسیر استدلالهای او را جهتدهی میکنند. برخی از این مفروضات در تفسیر ریشهای دونالد دیویدسون مورد مناقشه قرار میگیرد. دیویدسون بستر اولیه بحث (استفاده از آزمایش ذهنی ترجمه/تفسیر ریشهای) را از کواین وام میگیرد ولی برخی از مفروضات اولیه آن را مورد انتقاد قرار میدهد. از نگاه دیویدسون این مفروضات کار ترجمه/تفسیر ریشهای را ناممکن میکنند. این رویکرد انتقادی دیویدسون منجر میشود بین ترجمه ریشهای کواین و تفسیر ریشهای دیویدسون سه تفاوت عمده ایجاد شود. این تفاوتها فهرستوار عبارتند از (1) دیدگاه نزدیکباش کواین؛ که منجر به عصب شناختی شدن ترجمه و معنا می-شود، در برابر دیدگاه دورباش دیویدسون، (2) پذیرش یا عدم پذیرش رویکردهای گزارهای و حالتهای ذهنی، و (3) تفاوت در روایتهای حمل به صحت. در اینجا این تفاوتها را مورد بررسی قرار میدهیم.
http://www.javidankherad.ir/article_115115_86f80af0a13d085e9c1bbef61948e013.pdf
ترجمهریشهای
تفسیرریشهای
دیدگاهنزدیکباش
دیدگاهدورباش
رویکردهایگزارهای
اصلحملبهصحت
radicaltranslation
radicalinterpretation
distalview
proximalview
propositionalattitude
principleofcharity
per
مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران
جاویدان خرد
2251-8932
2676-6140
2020-08-22
17
37
145
167
10.22034/iw.2020.249877.1454
115111
Original Article
بدهیچیته در بودایی مهایانه
Bodhiçitta in Mahayāna Buddhism
الهه صفری
elahesa02@gmail.com
1
ابوالفضل محمودی
a.mahmoodi5364@gmail.com
2
مربی دانشگاه ازاد اسلامی واحد پردیس و دانشگاه مذاهب اسلامی
عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی علوم تحقیقات
یکی از مفاهیم مطرح در سنت بودایی و به ویژه بودایی مهایانه مفهوم" بدهیچیته" است.مفهومبودایی بدهیچیته در دو معنای اولیه و ثانویه یا جزیی وکلی بهکارمیرود. بدهیچیتهدرمعنای اولکه میتوان آن را بیداری دل ترجمه کرد تقریبا معادل مفهوم یقظه در عرفان اسلامیاست، و آن سرآغاز مسیری است که یک سالک بودایی طی میکند تا خود و سایر موجودات را از رنج نجات و به رهایی برساند. به همین دلیل این مفهوم در بودایی مهایانه دارای اهمیت ویژه است. در این طریقت بدهیچیته ازگامهای دهگانه "بدهیستوه "یا سالک آرمانی این طریق در سیر وسلوک عرفانی به شمار نمیآید و آن را از مقدمات ورود سالک به طریقت میدانند.بدهیچیته در معنای کلی و اصلی امری وجودی و مطلقی است که همگان در ذات خود از آن بهرهمند هستند و تا ابد بدون تغییر باقی میماند. این مفهوم از بدهیچیته معادل "شونیتا،" "دهرمهکایه "و "تتهتا "است.
One of the concepts in Buddhist tradition and specifically Mahayana Buddhism is bodhicitta.Bodhicitta is explained in the two primary and secondary meanings and total bodhicitta.The primary bodhicitta can be considered as the concept of yagza in Islamic theosophy and that is the beginning of the path that a bodhisattva passes in order to save themselves and other beings from suffering and get them to salvation.In Buddhist theosophy, bodhicitta is not considered as a step of bodhisattva in mystical conduct, and they consider it as a requisite for the seeker to reach the path.The primary bodhisattva is an intuitive-mystical concept which happens in a moment in an instant illuminative manner in the person and the person becomes comprehensible. In its main meaning, bodhicitta is an absolute matter which everyone has in their nature, and it remains intact forever.This concept of bodhicitta, is equivalent to shonita, dharmakaya and tathata.
http://www.javidankherad.ir/article_115111_529337655dea88955de465b0be8b8514.pdf
بدهیچیته
بدهیستوه
مهایانه
شونیتا
دهرمهکایه
کرونا
پرجنیا
Bodhiçitta
Bodhisattva
Mahayāna
Śunyatā
dharmakaya
Karuna
prajna
per
مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران
جاویدان خرد
2251-8932
2676-6140
2020-08-22
17
37
169
186
10.22034/iw.2020.234155.1425
113445
Original Article
تصحیح رسالۀ «توجیه کلام الشیخ الرئیس فی إثبات الواحد لا یصدر عنه إلّا الواحد» از میرزا ابراهیم همدانی به همراه مقدمۀ تحلیلی
Mirza Ibrahim Hamedani's treatise on "Al-Wāhid Principle": Critical Edition with Introduction
محمد سوری
mohammedsoori@gmail.com
1
مهدی عسگری
mehdiaskari1371@gmail.com
2
فاطمه انصاری
fatemehansari000@gmail.com
3
گروه فلسفه، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، قم
داشنگاه ادیان و مذاهب قم
دانشگاه ادیان و مذاهب
قاعدۀ «الواحد» یکی از قواعد جنجالی در فلسفه و کلام اسلامی است. فیلسوفان برای تبیین آفرینش از این قاعده استفاده کرده و سعی در برهانی کردن آن داشتهاند. یکی از برهانهایی که برای قاعدۀ الواحد اقامه شده برهان ابنسیناست. فخر رازی به این برهان اشکال گرفته است، ولی دوانی از برهان ابنسینا دفاع کرده است. یکی از فیلسوفان کمترشناختهشده به نام میرزا ابراهیم حسینی همدانی نیز در رسالهای کوتاه به اشکال فخر جواب داده است. به نظر او، اگر علتی دو معلول داشته باشد، آنگاه هر کدام از این معلولها نسبت به آن علت خصوصیتی دارند که دیگری ندارد. فیالمثل «آ» خصوصیتی با علت دارد که «ب» آن خصوصیت را ندارد و بالعکس. باتوجه به اینکه اگر واحد حقیقی مصدری برای آ و برای غیر آ باشد، آنگاه لازم میآید بر واحد حقیقی خصوصیتی که با «آ» دارد غیر از خصوصیتی باشد که با «ب» دارد و اگر این واحد، واحد حقیقی باشد، آنگاه لازم میآید که از حیثیت واحد هم مصدر برای غیر«آ» باشد و هم مصدر برای غیر«آ» نباشد و این تناقض است. در نوشتۀ حاضر رسالۀ همدانی را تصحیح انتقادی کرده و برهان ابنسینا و اشکالات و دفاعهای مربوط به آن را تحلیل کردهایم.
قاعدۀ «الواحد» یکی از قواعد جنجالی در فلسفه و کلام اسلامی است. فیلسوفان برای تبیین آفرینش از این قاعده استفاده کرده و سعی در برهانی کردن آن داشتهاند. یکی از برهانهایی که برای قاعدۀ الواحد اقامه شده برهان ابنسیناست. فخر رازی به این برهان اشکال گرفته است، ولی دوانی از برهان ابنسینا دفاع کرده است. یکی از فیلسوفان کمترشناختهشده به نام میرزا ابراهیم حسینی همدانی نیز در رسالهای کوتاه به اشکال فخر جواب داده است. به نظر او، اگر علتی دو معلول داشته باشد، آنگاه هر کدام از این معلولها نسبت به آن علت خصوصیتی دارند که دیگری ندارد. فیالمثل «آ» خصوصیتی با علت دارد که «ب» آن خصوصیت را ندارد و بالعکس. باتوجه به اینکه اگر واحد حقیقی مصدری برای آ و برای غیر آ باشد، آنگاه لازم میآید بر واحد حقیقی خصوصیتی که با «آ» دارد غیر از خصوصیتی باشد که با «ب» دارد و اگر این واحد، واحد حقیقی باشد، آنگاه لازم میآید که از حیثیت واحد هم مصدر برای غیر«آ» باشد و هم مصدر برای غیر«آ» نباشد و این تناقض است. در نوشتۀ حاضر رسالۀ همدانی را تصحیح انتقادی کرده و برهان ابنسینا و اشکالات و دفاعهای مربوط به آن را تحلیل کردهایم.
http://www.javidankherad.ir/article_113445_8ac13d56dc0d69ccf1c49e6c93d0bb53.pdf
قاعدۀ واحد
قاعدۀ سنخیت
ابنسینا
فخر رازی
جلالالدین دوانی
میرزا ابراهیم همدانی
Al-Wāhid Principle
Ibn Sina
Fakhr Razi
Jalaloddin Davani
Mirza Ibrahim Hamedani
per
مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران
جاویدان خرد
2251-8932
2676-6140
2020-08-22
17
37
187
205
10.22034/iw.2020.220644.1403
114973
Original Article
تبیین دلایل ابنسینا برای اسناد صدق و کذب به گوینده خبر در تحلیل قضیه
The Explanation of Avicenna’ Reasons in Attributing Truth and Falsehood to the Person Who Utters a Proposition
حمید علایی نژاد
hamid.alaeinejad@gmail.com
1
محمدمسعود خداوردی
m.m_khodaverdi@yahoo.com
2
پژوهشگر پسادکتری، گروه فلسفه، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران
کارشناسی ارشد علوم حدیث - کلام و عقاید، گروه کلام، دانشکده علوم و معارف اسلامی، دانشگاه قرآن و حدیث، قم، ایران
چکیده یکی از مشخصههای نظام منطق سینوی، چگونگی بیان چیستیِ قضیه است. در این نظام از منطق قضیه قولی دانسته شده است که میتوان گویندهی آن را در آنچه اظهار کرده صادق یا کاذب دانست؛ درحالیکه در دیگر نظامهای منطق صدق و کذب را ویژگیِ خود قضیه دانستهاند. در مقالهی حاضر تلاش کردهایم تا با ارائهی تبیینی نوین از این مشخصهی منطق سینوی، دلایل این بیان از قضیه و برتری آن را نسبت به دیگر نظامهای منطق ارسطویی مشخص نماییم. بر اساس این تبیین میتوان دلیل ابنسینا را در بیان خود در مورد قضیه اینچنین بیان نمود که اولاً او درصدد ارائهی معیاری برای تشخیص قضیه بوده است تا از مشکل دور در تعریف قضیه رهایی یابد؛ ثانیاً ازآنجاییکه ابنسینا نه قضیه بالقوه بلکه قضیهی بالفعل را حامل اولیهی صدق و کذب میداند، صدق و کذب را به گویندهی قضیهی بالفعل، یعنی شخصی نسبت میدهد که حکمی را اظهار میکند.
One of the ways in which Avicennian logic is different from the other logical systems, is in the definition of propositions. In Avicennian logic, a proposition is a speech which we can truly say the speaker is true or false in what she has said. But in other logical systems, truth and falsehood are properties of propositions themselves. In the present article, we attempt to present a new explanation of this feature of Avicennian logic to determine its superiority over other logical systems. According to this explanation, Avicenna’s reasons for the definition are (i) he sought to provide a criterion for identifying propositions to avoid the problem of circularity in defining the propositions; and (ii)Since Avicenna considers not the potential proposition but the actual proposition as the primary bearer of truth, he attributes truth and falsehood to the speaker of the actual proposition, i.e., the person who utters the sentence.
http://www.javidankherad.ir/article_114973_a3a676360c81a2b34da98230912b9046.pdf
کلیدواژهها صدق
قضیه بالقوه
قضیه بالفعل
مشکل دوری بودن
منطق سینوی
Keywords: Avicennian logic
actual proposition
potential proposition
Truth
the problem of circularity
per
مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران
جاویدان خرد
2251-8932
2676-6140
2020-08-22
17
37
207
232
10.22034/iw.2020.227450.1411
118121
Original Article
بررسی تطبیقی مفهوم حقیقت مطلق در اندیشه ناگارجونه و ابن عربی
Comparative study of the concept of absolute truth in the thought of Nāgārjuna and Ibn Arabi
معصومه فتح اللهی
masumeh.fathollahi@yahoo.com
1
محمودرضا اسفندیار
mresfandiar@gmail.com
2
دارالقرآن شهرداری اسلامشهر
رییس دانشگاه اسلامشهر
بحث از حقیقتِ مطلق که در واقع بحث از ذاتِ متعال است از مهم ترین مباحث ادیان و مکاتب عرفانی در طول تاریخ بوده است. ذاتِ حق، غیبالغیوب و فاقد هرگونه تجلی و ظهور، حتی تجلی غیبی است و حقیقتی مبرا از نام و نشان است. مبحث حقیقت مطلق در اندیشه ناگارجونه و ابن عربی ریشه در متون دینی و مقدس دارد. در متون مقدس هر دو اندیشمند، حق در مقامِ ذات، حقیقتی ورای جهان پدیداری و متمایز با خلق است و در تعالی و تقدس خود هیچ گونه ارتباط و نسبتی با هستی ندارد. به همین دلیل معرفت و شناخت و ایجاد هر نوع ارتباطی با او غیر ممکن است. حق در مرتبۀ ذات، خاصیت بیان ناپذیری دارد و مهم ترین شیوه در توصیف آن سکوت است. از این روی، در این پژوهش کوشیده ایم به بررسی مفهوم حقیقت مطلق در اندیشۀ ناگارجونه و ابن عربی بپردازیم.
The discussion of absolute truth, which is in fact the discussion of the transcendent essence, has been one of the most important topics in mystical religions and schools throughout history. The essence of truth is the unseen of the unseen and without any manifestation, even the manifestation of the unseen, and it is a truth free from name and symbol. The issue of absolute truth is rooted in the thought of Nagarjooneh and Ibn Arabi in religious and sacred texts. In the sacred texts of both thinkers, right as essence is a truth beyond the world, apparent and distinct from creation, and in its transcendence and sanctity has nothing to do with existence. For this reason, it is impossible to know and recognize and establish any kind of relationship with him. Right has an indescribable nature in terms of essence, and the most important way to describe it is silence.
http://www.javidankherad.ir/article_118121_059e7d415f28847c1abffd8797418e51.pdf
حقیقت مطلق
ناگارجونه
ابن عربی
ذات
شونیه
نیروانه
Absolute truth
Nāgārjuna
Ibn Arabi
Essence
śūnya
Nirvana
per
مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران
جاویدان خرد
2251-8932
2676-6140
2020-08-22
17
37
233
253
10.22034/iw.2020.223019.1407
118122
Original Article
تصحیح علمی -انتقادی رساله «النیروزیّه»
abcd
لیلا کیانخواه
leilakiankhah@gmail.com
1
سید حسین موسویان
s.h.mosuavian@gmail.com
2
عضو هیئت علمی
عضو هیئت علمی
چکیده مقاله:نیروزیّة نام رسالهای از ابنسینا در تفسیر قرآن است که در آن بر اساس اصول فلسفیِ خویش و نیز بر اساس حساب جمل، تلاش میکند تا حروف مقطّعة قرآنی را تفسیر کند. ابنسینا در ابتدای این رساله مقدمهای ذکر میکند و در آنجا توضیح میدهد که این رساله را به رسم هدیة نوروزی به شخصی با لقب «الشیخ الأمیر» تألیف کرده است. نام مهدی ألیه نامی مبهم است و در نگاه اوّل با هیچکدام از اطرافیان و معاصران ابنسینا انطباق کامل ندارد. از اینرو بررسی و پژوهش در هویّت مهدی إلیه از جمله جنبههای مهم این اثر است. از جمله ابعاد دیگر پژوهش در این اثر، تحقیق در روش ابنسینا در تفسیر حروف مقطّعه و ارتباط آن با سایر آثار ابنسینا است. تصحیح انتقادی این اثر بر مبنای چهار نسخة برگزیده انجام شده که قدیمیترین آنها نسخهای متعلق به سال 702 هجری قمری است.دکتر لیلا کیا خواه
چکیده مقاله:نیروزیّة نام رسالهای از ابنسینا در تفسیر قرآن است که در آن بر اساس اصول فلسفیِ خویش و نیز بر اساس حساب جمل، تلاش میکند تا حروف مقطّعة قرآنی را تفسیر کند. ابنسینا در ابتدای این رساله مقدمهای ذکر میکند و در آنجا توضیح میدهد که این رساله را به رسم هدیة نوروزی به شخصی با لقب «الشیخ الأمیر» تألیف کرده است. نام مهدی ألیه نامی مبهم است و در نگاه اوّل با هیچکدام از اطرافیان و معاصران ابنسینا انطباق کامل ندارد. از اینرو بررسی و پژوهش در هویّت مهدی إلیه از جمله جنبههای مهم این اثر است. از جمله ابعاد دیگر پژوهش در این اثر، تحقیق در روش ابنسینا در تفسیر حروف مقطّعه و ارتباط آن با سایر آثار ابنسینا است. تصحیح انتقادی این اثر بر مبنای چهار نسخة برگزیده انجام شده که قدیمیترین آنها نسخهای متعلق به سال 702 هجری قمری است.دکتر لیلا کیا خواه
http://www.javidankherad.ir/article_118122_e81d296d0cd89dfd9783003d7a2c3a41.pdf
ابن سینا
نیروزیه
تفسیر قرآن کریم
حروف مقطعه قرآنی
نظریه فیض
ابن سینا
نیروزیه
تفسیر قرآن کریم
حروف مقطعه قرآنی
نظریه فیض