ORIGINAL_ARTICLE
ملاصدرای شیرازی و ملاهادی سبزواری و نقد نظریات حکما در مسئله وجود ذهنی
در این مقاله، ابتدا با دلایلی نظیر حکم ایجابی به معدوم، محمول قرار دادن حقایق انتزاعی و اعتباری برای حقایق خارجی و انتزاع مفاهیم کلی و غیره، به اثبات مسأله ی وجود ذهنی پرداخته شده و در ادامه حکمایی چون فخر الدین رازی با طرح نظریه ی نسبت اضافه، فاضل قوشچی با بیان نظر مغایرت علم و معلوم و انکار عینیت آن دو و صدر الدین دشتکی با طرح مسأله ی قلب ماهوی و نظریه ی انقلاب ذاتی به ایراد اشکال و انکار مسأله ی وجود ذهنی پرداخته اند، که این نقادی ها از سوی دو حکیم متأله (ملاصدرا شیرازی و ملاهادی سبزواری) به بحث و پاسخ گزارده شده و در نهایت حکیم صدرالمتألهین شیرازی با ابداع نظریه ی انقلاب در هستی شناسی علم و تساوق علم با هستی محض و تجرد صرف و خروج آن از مقولات و ماهیات و نقش مصدریت و مظهریت نفس در علم و قیام صدوری صور علمی به نفس و منتفی دانستن قیام حلولی آنها به نظریه ی نهایی خود که مبتنی بر تطابق عوالم ذهن و عین می باشد، به اثبات مسأله ی وجود ذهنی می پردازد.
http://www.javidankherad.ir/article_45308_f3c65ebba783d466508391206ae77292.pdf
2017-02-19
5
35
وجود ذهنی
وجود عینی
مطابقت ماهوی
مطابقت وجودی
ذبیح الله
اوحدی
zabihollahohadi@yahoo.com
1
عضو هیئت علمی دانشگاه پیام نور استان خراسان جنوبی
LEAD_AUTHOR
- ابراهیمی دینانی، غلامحسین، قواعد کلی فلسفی در فلسفه اسلامی، پژوهشگاه علوم انسانی، تهران، 1388.
1
- ابنسینا، حسینبنعبدالله، التعلیقات، تحقیق عبدالرحمن بدوی، مکتبه الإعلام الإسلامی، قم،1411ق.
2
- الایجی، عضدالدین، المواقف فی علم الکلام، عالم الکتب، بیروت، بیتا
3
- بهمنیار، ابوالحسن، التحصیل، تصحیح مرتضی مطهری، انتشارات دانشگاه تهران، تهران، 1360.
4
- تفتازانی، سعدالدین، شرح المقاصد، عالم الکتب، بیروت، 1409ق.
5
- جوادی آملی، عبدالله، رحیق مختوم (شرح حکمت متعالیه)، مرکز نشر اسراء، قم، 1386.
6
- دشتکی، صدرالدین، حاشیة علی الشرح الجدید للتجرید، نسخه خطی کتابخانه مجلس شورای اسلامی، ش1755و1998، بیتا.
7
- رازی، فخرالدین، المباحث المشرقیة، تحقیق محمدالمعتصم البغدادی، انتشارات ذویالقربی، قم، 1428ق.
8
- سبزواری، ملاهادی، شرح المنظومه، تصحیح و تعلیق حسن زاده آملی، نشر ناب، تهران، 1432ق.
9
- سهروردی، شهابالدین یحیی، مجموعه مصنفات، جلد اول، پژوهشگاه علوم انسانی، تهران، 1380.
10
- صدرالمتألهین، محمدبنابراهیم، الشواهد الربوبیة، بنیاد حکمت اسلامی صدرا، تهران، 1380.
11
- صدرالمتألهین، محمدبنابراهیم، الأسفار الأربعة، جلد اول، بنیاد حکمت اسلامی صدرا، تهران، 1383.
12
- طباطبائی، محمد حسین، نهایة الحکمة، مؤسسه النشرالاسلامی، قم، 1416ق.
13
- طوسی، نصیرالدین، تجرید الاعتقاد، انتشارات شکوری، قم، 1378.
14
- قوشچی، علاءالدین علی بن محمد، شرح تجرید العقائد، نسخه خطی کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران، شماره 128550، بیتا.
15
- لاهیجی، عبدالرزاق، شوارق الإلهام، جلد اول و سوم، مؤسسه امام صادق (ع)، قم، 1425ق.
16
- مطهری، مرتضی، شرح مبسوط منظومه، انتشارات صدرا، تهران، 1381.
17
ORIGINAL_ARTICLE
هدف خدا از خلقت در ساحت عقل و نقل
در این مقاله ضرورت وجود هدف برای فاعلیّت خدا به سه صورت نفی میشود: اول: غایت برای ذات خدا نه ضرورتی برگرفته از مبانی و قواعد عقلی و فلسفی است. دوم: نه لازمه مکتب و فلسفه ارسطویی است. سوم: نه از آموزههای دینی و نصوص شرعی اعمّ از آیات و روایات قابل استفاده است. لذا هرگونه فرض یا ضرورت هدف برای خدا در خلقت مردود است و اثبات کردیم که خدا در خلقت هیچگونه غایتی نداشته است، بلکه خالقیت او نسبت به همه عوالم به صورت «جود» است. و البته هر گونه غایتی که برای خدا قابل فرض است به فعل خدا برمیگردد. بنابراین از یک طرف اثبات غایت و هدف برای ذات خدا محال است زیرا مستلزم این است که خدا ناقص و ممکن باشد و از طرف دیگر نفی غایت و هدف از فعل خدا نیز محال است زیرا مستلزم این است که فعل خدا لغو باشد. بنابراین هر دو فرض محال است.
http://www.javidankherad.ir/article_44354_0bc70e899760e1ac92efbbf876284ff1.pdf
2017-03-15
37
59
هدف
جود
انسانانگاری خدا
ابنسینا
ملاصدرا
مرتضی
پویان
morteza.pouyan@gmail.com
1
پژوهشگر
LEAD_AUTHOR
- ابن ترکه، صائن الدین، شرح تمهید القواعد، انتشارات انجمن فلسفه ایران، تهران، 2535.
1
- ابنسینا، حسین، التعلیقات، الطبعة الرابعه، دفتر تبلیغات اسلامی حوزه قم، 1379.
2
- ___ ، _____، الشفاء (الإلهیّات)، چاپ اول، انتشارات ناصر خسرو، طهران، 1363.
3
- ارسطو، مابعدالطبیعه، ترجمه محمد حسن لطفی، چاپ اول، طرح نو، تهران، 1378.
4
- ___ ، سماع طبیعی، ترجمه محمد حسن لطفی، چاپ اول، طرح نو، تهران، 1378.
5
- اسپینوزا، باروخ، اخلاق، ترجمه محسن جهانگیری، مرکز نشر دانشگاهی، تهران، 1364.
6
- افلاطون، دوره آثار افلاطون، ترجمه محمد حسن لطفی، انتشارات خوارزمی، تهران، بیتا.
7
- البحرانی، میثم بن علی بن میثم، قواعد المرام فی علم الکلام، مطبعه مهر، قم، 1398ق.
8
- برن، ژان، ارسطو و حکمت مشاء، ترجمه سیدابوالقاسم پورحسینی، انتشارات امیر کبیر، تهران،1373.
9
- برهیه، امیل، تاریخ فلسفه قرون وسطی و دوره تجدد، ترجمه و تلخیص یحیی مهدوی، انتشارات خوارزمی، تهران، 1377.
10
- بریه، امیل، تاریخ فلسفه، ترجمه علیمراد داوودی، انتشارات دانشگاه تهران، تهران، 2535.
11
- پویان، مرتضی، هدف خدا از خلقت، نشر علم، 1393.
12
- الحلّی، حسن بن یوسف بن مطهّر، الجوهر النضید، انتشارات بیدار، قم، 1363.
13
- ____، ______________، کشف المراد، منشورات الاعلمی، بیروت، لبنان، 1399ق.
14
- الجرجانی، علی بن محمد، التعریفات، شرکة مکتبة و مطبعة مصطفی البابی الحلبی، 1357ق.
15
- خراسانی، شرفالدین، نخستین فیلسوفان یونان، چاپ اول، با همکاری مؤسسه انتشارات فرانکلین، 1350.
16
- خوانساری، جمالالدین، شرح غررالحکم و دررالحکم، تألیف عبدالواحد، محمد تمیمی آمدی، انتشارات دانشگاه تهران، تهران،1360.
17
- الداماد الحسینی، محمد بن محمد، القبسات، مؤسسه مطالعات اسلامیدانشگاه مک گیل شعبه تهران، تهران، 1376.
18
- زنوزی، علی، بدائع الحکم، انتشارات الزهراء، تهران، 1376.
19
- ژیلسون، اتین، روح فلسفه قرون وسطی، ترجمه ع. داوودی، چاپ اوّل، انتشارات علمی و فرهنگی، تهران، 1366.
20
- سهروردی، شهابالدین، مجموعه مصنّفات شیخ اشراق، انجمن اسلامی حکمت و فلسفه، تهران،1391.
21
- شاه آبادی، محمد علی، رشحات البحار، نهضت زنان مسلمان، تهران،1360.
22
- الشهرستانی، عبدالکریم، نهایة الاقدام فی علم الکلام، تصحیح الفرد جیوم، بیجا، بیتا.
23
- الشیرازی، محمد بن ابراهیم، الحکمة المتعالیة فی الاسفار العقلیّة الاربعة، الطبعة الثالثة، دار احیاء التراث العربی، بیروت، 1981م.
24
- ____ ،__________ ، الشواهد الربوبیة، چاپخانه دانشگاه مشهد، 1346.
25
- ____ ، __________، تفسیر القرآن الکریم، الطبعةالثانیة، انتشارات بیدار، قم، 1366.
26
- _____، _________، المبدأ و المعاد، انجمن فلسفه ایران، تهران، 1354.
27
- طباطبایی، سید محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، دارالکتب الاسلامیة،1396ق.
28
- ____، __________، نهایة الحکمة، تعلیق محمد تقی المصباح الیزدی، انتشارات الزهراء، 1363.
29
- _____، _________، مجموعه مقالات و پرسشها و پاسخها، دفتر نشر و فرهنگ اسلامی، 1371.
30
- طوسی، ابوجعفر محمد بن محمد بن حسن، شرح الاشارات و التنبیهات، مطبعه الحیدری، طهران، 1379ق.
31
- الفارابی، ابونصر، التعلیقات، انتشارات حکمت، تهران، 1412ق.
32
- _____،_________، السیاسة المدنیة، الطبعةالاولی، بیروت، 1946م.
33
- القمی، سعید محمد بن محمد، ابن بابویه، التوحید، مکتبة الصدوق، طهران، 1398ق.
34
- _____،_________، علل الشرایع، دارالبلاغه، بیتا.
35
- قیصری، داوود، شرح فصوص الحکم، انتشارات بیدار، قم، بیتا.
36
- کاپلستون، فریدریک، تاریخ فلسفه، جلد اول، ترجمه سیدجلال الدین مجتبوی، انتشارات علمی و فرهنگی و انتشارات سروش، 1368.
37
- کاشانی، ملامحسن، اصول المعارف، انتشارات دانشگاه الهیّات و معارف اسلامیمشهد، 1354.
38
- الکلینیالرازی، جعفر محمد بن یعقوب بن اسحاق، الاصول من الکافی، دارالکتب الاسلامیه،1363.
39
- کونگ، هانس، تاریخ کلیسای کاتولیک، ترجمه حسن قنبری، مرکز مطالعات و تحقیقات ادیان و مذاهب، 1384ش
40
- گمپرتس، تئودور، متفکران یونانی، ترجمه محمد حسن لطفی، انتشارات خوارزمی، تهران، 1375.
41
- لایب نیتس، مونادولوژی و چند مقاله فلسفی دیگر، ترجمه عبدالکریم رشیدیان، انتشارات و آموزش انقلاب اسلامی، تهران،1372.
42
- مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، مکتبة الاسلامیة، قم، ایران، بیتا.
43
- المظفّر، محمد رضا، المنطق، دارالتعارف، بیروت، لبنان، 1400ق.
44
- وال، ژان، مابعد الطبیعه، ترجمه یحیی مهدوی و همکاران، انتشارات خوارزمی، تهران، 1370.
45
- یاسپرس، کارل، فلوطین، ترجمه محمد حسن لطفی، انتشارات خوارزمی، تهران، 1363.
46
- _____، _________، نیچه و مسیحیّت، ترجمه عزتالله فولادوند، انتشارات سخن، تهران، 1380.
47
ORIGINAL_ARTICLE
دفاع حکیم سبزواری از سهروردی در کیفیّت اِبصار
شیخ اشراق، حکیم سهروردی در مقابل دو نظریّۀ رایجترِ «انطباع» و «خروج شعاع» در زمینۀ کیفیّت اِبصار، به نظریّۀ سومی قائل شد که بر اساس آن، در هنگام اِبصار، نَفْس آدمی علمِ حضوری اشراقی به خودِ اشیای دیدنی پیدا میکند، نه آنکه صرفاً از رهگذر صورتهای ادراکی آنها را ادراک کند. صدرالمتألّهین نظریّۀ سهروردی را مبتلا به اشکال دید و به نقد دیدگاه او پرداخت. نقدهای وی در اسفار، در قالب چهار اشکال ارائه شده است. حکیم سبزواری که سعی در توجیه نظریّۀ سهروردی داشته، به دفاع از وی در مقابل نقدهای صدرالمتألّهین برخاسته است. این مقاله به گزارش و نقد و بررسی پاسخهای چهارگانۀ حکیم سبزواری به اشکالات صدر المتألّهین اختصاص دارد. پاسخهای یادشده در مجموع سبب روشنتر شدن برخی از جوانب بحث، و روشنگری در جهت گشوده شدن راههای تازه گردیده است، امّا هیچ یک در پاسخگویی به آن اشکالها تمام نیست، بلکه هر کدام نیازمند تتمیم است.
http://www.javidankherad.ir/article_44380_1320256d405fb1ce33c2c195dfb4dc0d.pdf
2017-03-15
61
82
اِبصار
حکیم سبزواری
سهروردی
صدرالمتألّهین
اضافۀ اشراقی
محمد هادی
توکلی
iranianhadi@yahoo.com
1
دانشجوی دکتری
پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی
LEAD_AUTHOR
حسینعلی
شیدانشید
shidanshid@rihu.ac.ir
2
عضو هیأت علمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه
AUTHOR
- ابنسینا، حسین بن عبدالله، رسائل ابنسینا، بیدار، قم، 1400ق.
1
- آشتیانی، سیّد جلالالدین، شرح بر زاد المسافر، دفتر تبلیغات اسلامى، قم،1381.
2
- ـــــــــــــــــــ ، مقدمه بر رسائل حکیم سبزواری، در: سبزواری: 1376
3
- ـــــــــــــــــــ ، شرح بر زاد المسافر، دفتر تبلیغات اسلامى، قم،1381.
4
- آملی، شیخ محمد تقی، دررالفرائد، مؤسسه دارالتفسیر، قم، 1374.
5
- تفتازانی، سعدالدین، شرح المقاصد، مقدمه و تحقیق و تعلیق عبد الرحمن عمیره، الشریف الرضی، قم، 1409.
6
- جوادی آملی، عبدالله، رحیق مختوم، اسراء، قم، 1375.
7
- جوادی آملی، عبدالله، سرچشمۀ اندیشه، اسراء، قم، 1386.
8
- دشتکى شیرازى، غیاثالدین، اشراق هیاکل النور، تحقیق على اوجبى، نشر میراث مکتوب، تهران، 1382.
9
- رازى، فخرالدین محمد، المباحث المشرقیة فى علم الالهیات و الطبیعیات، انتشارات بیدار، قم، 1411.
10
- سبزواری، حاج ملاهادی، «تعلیقه بر اسفار»، در: شیرازی، 1981.
11
- سبزواری، حاج ملاهادی، اسرارالحکم، مقدّمه و حواشی ابوالحسن شعرانی، کتابفروشی اسلامیه، تهران، 1362.
12
- سبزواری، حاج ملاهادی، شرح المنظومة، تصحیح و تعلیق حسن حسنزاده آملى، نشر ناب، تهران، 1379.
13
- سبزواری، حاج ملاهادی، در: شیرازی، 1360.
14
- سبزواری، حاج ملاهادی، رسائل حکیم سبزواری، تصحیح و تعلیق سید جلال الدین آشتیانی، انتشارات اسوه، تهران، 1376.
15
- سبزواری، حاج ملاهادی، حاشیه بر المبدأ و المعاد، نسخ خطی کتابخانه فیضیه، ش 1960، بیتا.
16
- سلیمانیامیری، عسکری، «حضوری بودن محسوسات»، معرفت فلسفی، سال دوم، شماره 7، بهار 1384، ص11-41. 1384.
17
- سهروردى، شهابالدین، مجموعه مصنفات شیخ اشراق، تصحیح هانرى کربن، پژوهشگاه علوم انسانى و مطالعات فرهنگى، تهران، 1380.
18
- شیرازی، صدرالدین محمد، الشواهد الربوبیة فى المناهج السلوکیة، تصحیح سید جلالالدین آشتیانى، المرکز الجامعى للنشر، مشهد،1360.
19
- ـــــــــــــــــــ ، العرشیة، تصحیح غلامحسین آهنی، انتشارات مولى، تهران، 1361.
20
- ـــــــــــــــــــ ، مفاتیح الغیب، مقدمه و تصحیح محمد خواجوى، مؤسسه تحقیقات فرهنگى، تهران، 1363ب.
21
- ـــــــــــــــــــ ، سه رسائل فلسفى، مقدمه و تصحیح سید جلالالدین آشتیانى، چ سوم، بوستان کتاب، قم، 1378.
22
- ـــــــــــــــــــ ، زادالمسافر، در: آشتیانی، 1381.
23
- ـــــــــــــــــــ ، شرح و تعلیقۀ صدرالمتألهین بر الهیّات شفا، تصحیح، تحقیق و مقدّمه نجفقلی حبیبی، بنیاد حکمت اسلامیصدرا، تهران، 1382.
24
- ـــــــــــــــــــ ، الحکمة المتعالیة فی الأسفار الأربعة العقلیة، دار احیاء التراث، بیروت، 1981.
25
- ـــــــــــــــــــ ، المشاعر، تصحیح هانرى کربن، کتابخانه طهورى، تهران، 1363الف.
26
- ـــــــــــــــــــ ، المبدأ و المعاد، تصحیح سید جلالالدین آشتیانى، انجمن حکمت و فلسفه ایران، تهران، 1354.
27
- ـــــــــــــــــــ ، مجموعه رسائل فلسفى صدر المتألهین، انتشارات حکمت، تهران، 1375.
28
- ـــــــــــــــــــ ، رسالة فی اتّحاد العاقل و المعقول، تصحیح، تحقیق و مقدّمه بیوک علیزاده، بنیاد حکمت اسلامیصدرا، تهران،1387.
29
- ـــــــــــــــــــ ، تعلیقه بر شرح حکمةالاشراق، در: قطبالدین شیرازی، 1391.
30
- ـــــــــــــــــــ ، شرح الهدایة الأثیریّة، تصحیح، تحقیق و مقدّمه مقصود محمّدی، بنیاد حکمت اسلامی صدرا، تهران، 1393.
31
- فارابی، ابونصر، الجمع بین رأیى الحکیمین، مقدمه و تعلیق از دکتر البیر نصرى نادر، انتشارات الزهراء، تهران، 1405.
32
- قطبالدین شیرازی، محمود بن مسعود، شرح حکمة الاشراق (به انضمام تعلیقات صدرالمتألهین)، تصحیح سید محمد موسوی، حکمت، تهران،1391.
33
- عامرى، ابوالحسن، رسائل ابوالحسن عامرى، مقدمه و تصحیح از سحبان خلیفات، مرکز نشر دانشگاهى، تهران، 1375.
34
- مطهّری، مرتضی، مجموعه آثاراستاد شهید مطهّرى، انتشارات صدرا، تهران،1371.
35
- معصومی همدانی، حسین، «ابصار در فلسفۀ صدرالدین شیرازی»، مجموعه مقالات همایش جهانی حکیم ملاصدرا، ج8، بنیاد حکمت اسلامیصدرا، تهران، 1382.
36
- میرداماد، محمدباقر، مصنفات میرداماد، تصحیح عبدالله نورانی، انجمن آثار و مفاخر فرهنگى، تهران، 1385.
37
- یزدانپناه، یدالله، حکمت اشراق: گزارش، شرح و سنجش دستگاه فلسفی شیخ شهابالدین سهرودی، ج2، تحقیق و نگارش مهدی علیپور، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه؛ تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها (سمت)، 1389.
38
ORIGINAL_ARTICLE
نسبت امر «ممکن» با «زمان» و «قوه» در فلسفۀ فارابی
آنچه ابن سینا در ذکر معانی مختلف امکان (عام، خاص و اخص) ذکر می کند و امکان استقبالی را معنی مستقلی از امکان می شناسد، در آثار فارابی سابقه ندارد. فارابی در آثار منطقی اش ممکن را هم دارای نسبت با مقاطع مختلف زمان می داند (به معنی لاوجود یا وجود در زمان حال و نامعلومِ ذاتی بودنِ وجود یا لاوجودش در آینده) هم دارای قوه. این نشان می دهد که او امکان را دارای یک معنا و یکسان با امکان استقبالی و امکان استعدادی می داند و بنابراین امکان از نظر او تنها متعلق به عالم ماده است. در برخی آثار فلسفیش این توضیحات در مورد ممکن با حذف تصریح به نسبت امر ممکن با زمان تکرار می شود. ولی در برخی دیگر از آثار فلسفی منسوب به فارابی، ممکن _همچون آثار ابن سینا_ با معلولیت و وابستگی به غیر تبیین می شود نه زمانمندی و بالقوه بودن و در نتیجه می تواند شامل همه موجودات ماسوی الله بشود. در طبقه بندیهای موجودات دردسته اول از آثار فلسفی فارابی اجرام سماوی دارای جایگاه مبهمی هستند و هرچند بر حسب تعریف ذیل موجودات واجب قرار می گیرند ولی دارا بودن حرکت می تواند موجب تردید در این جایگاه شود.
http://www.javidankherad.ir/article_44379_40e2c1734f26f1f5cc456bde1ff51429.pdf
2017-02-19
83
100
امکان استقبالی
امکان استعدادی
امکان ذاتی
زمان
قوه
فاطمه
شهیدی
shahidi.fateme@gmail.com
1
مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران
LEAD_AUTHOR
- ابنرشد، محمدبن احمد، تفسیر مابعدالطبیعه، ج ۳، چ۲، حکمت، تهران، 1380.
1
- ابنسینا، حسینبن عبدالله، الاشارات و التنبیهات، نشر البلاغة، قم، 1375.
2
- ــــــــــــــــــــــــــ ، التعلیقات، مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران، تهران، 1391.
3
- ــــــــــــــــــــــــــ ، منطق المشرقیین، چ2، مکتبة آیة الله مرعشی، تهران، 1405.
4
- ــــــــــــــــــــــــــ ، النجاة من الغرق فی بحر الضلالات، دانشگاه تهران، تهران، 1379.
5
- احسانی، ملیحه، «تحلیل رابطه فلسفیـ منطقی مواد و جهات براساس آرای ابنسینا»، پایاننامه دکتری، مدرسه عالی شهید مطهری، 1394.
6
- ارسطو، متافیزیک (مابعدالطبیعه)، ترجمه شرفالدین خراسانی، چ۳، حکمت، تهران، 1384.
7
- ــــــ ، منطق ارسطو، تحقیق و مقدمه عبدالرحمن بدوی، وکالة المطبوعات، دارالقلم، بیروت، 1980.
8
- شیروانی، علی، امکان استقبالی و تعین صدق در گزارههای ناظر به آینده، پژوهشهای فلسفی- کلامی، تابستان 1384، شماره24، از 120-143
9
- فارابی، محمدبن محمد، الاعمال الفلسفیة، مقدمه و تحقیق و تعلیق جعفر آل یاسین، چ 1، دارالمناهل، بیروت، 1413.
10
- ـــــــــــــــــــــ ، رسائل فارابی، چ1، مطبعة مجلس، دائرة المعارف العثمانیة، حیدر آباد الدکن، 1349.
11
- ـــــــــــــــــــــ ، کتاب السیاسة المدنیة الملقب بمبادئ الموجودات، تحقیق و مقدمه و تعلیق فوزی متری نجار، چ۲، مکتبة الزهراء، تهران، 1366.
12
- ـــــــــــــــــــــ ، فصوصالحکمة، شرح سید اسماعیل شنب غازانی، تحقیق علی اوجبی، انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، تهران، 1381.
13
- ــــــــــــــــــــ ، فصول منتزعة، تحقیق و مقدمه و تعلیق فوزی متری نجار، چ۲، مکتبة الزهراء، تهران، 1405ه.
14
- ــــــــــــــــــــ ، المنطقیات للفارابی، ج1، النصوص المنطقیة، تحقیق محمدتقی دانشپژوه، کتابخانه آیةالله العظمیمرعشی نجفی، قم، 1408ه.
15
- ــــــــــــــــــــ ، المنطقیات للفارابی، ج2، الشروح المنطقیة، تحقیق محمدتقی دانشپژوه، کتابخانه آیةالله العظمیمرعشی نجفی، قم،1409ه
16
- ـــــــــــــــــــــ ، الثمرة المرضیة فی بعض الرسالات الفارابیة، نشر فریدرخ دیترتسی، چاپ اول لیدن، 1890م، چاپ مجدد: معهد تاریخ العلوم العربیة الاسلامیة، دانشگاه فرانکفورت، 1419هـ الف.
17
- ــــــــــــــــــــ ، بعض رسائل و کتب فی الفلسفة لأبی نصر محمد محمد بن الفارابی، چاپ اول حیدر آباد، 1340ـ1349ه، چاپ مجدد: فؤاد سزکین، معهد تاریخ العلوم العربیة و الاسلامیة، دانشگاه فرانکفورت، 1419هـ ب
18
- ــــــــــــــــــــ ، کتاب الحروف، تحقیق و مقدمه و تعلیق محسن مهدی، دار المشرق، بیروت، 1986.
19
- ــــــــــــــــــــ ، آراء اهل المدینة الفاضلة، مقدمه و شرح علی بوملحم، مکتبة الهلال، بیروت،1995.
20
- مرتضی، مطهری، مجموعه آثار شهید مطهری، ج10، انتشارات صدرا، تهران، 1377.
21
- Adamson, Peter (2006), The Arabic Sea Battle: al-Farabi on the Problem of Future Contingents, Archiv für Geschichte der Philosophie, 88. Bd., S. 163-88 DOI 10.1515/AGPH.
22
- Janos, Damin (2012), Method, Structure, and Development in al-Farabi's Cosmology, Leiden, Boston, 2012.
23
ORIGINAL_ARTICLE
منطق ابهری در تلخیص الحقائق
اثیرالدین مفضل بن عمر ابهری (؟656-؟597) دانشمند برجستۀ ایرانی است که در شاخههای مختلف علوم عقلی مقامی والا داشته است. مخطوط فاضل احمد پاشا 1618، که در کتابخانهی کوپریلی استانبول نگهداری میشود مشتمل است بر چهار رساله از او، به نامهای بیان الأسرار، تلخیص الحقائق، رسالة المطالع، و زبدة الحقائق، که هر یک سهگانهایست در منطق، طبیعیات، و مابعدالطبیعة. این رسالهها را کاتبی قزوینی از نسخهی اصل استنساخ کرده و ابهری به خط خود بر صدر همۀ آنها یادداشت إنهاء با تاریخ و توقیع نوشته است. آنچه در پی میآید تقدیم و تحقیق بخش منطق تلخیص الحقائق است. منطق ابهری در این رسائل، از جمله در تلخیص الحقائق، فاقد نوآوریهای بعدی او و تقریباً بهکلّی تابع منطق ابنسینا است. به اقتضای تکنسخه بودنِ مخطوط، روش قیاسی را برای تصحیح آن برگزیدهایم. اثیرالدین مفضل بن عمر ابهری (؟656-؟597) دانشمند برجستۀ ایرانی است که در شاخههای مختلف علوم عقلی مقامی والا داشته است. مخطوط فاضل احمد پاشا 1618، که در کتابخانهی کوپریلی استانبول نگهداری میشود مشتمل است بر چهار رساله از او، به نامهای بیان الأسرار، تلخیص الحقائق، رسالة المطالع، و زبدة الحقائق، که هر یک سهگانهایست در منطق، طبیعیات، و مابعدالطبیعة.
http://www.javidankherad.ir/article_44347_5fc4b5ceb81a7598a03f40d7e725bf8f.pdf
2017-02-19
101
132
«ابهری
» «اثیرالدین
» «تلخیص الحقائق
» «منطق ابهری
» «فاضل احمد پاشا 1618»
مهدی
عظیمی
mahdiazimi@ut.ac.ir
1
عضو هیئت علمی دانشگاه تهران
LEAD_AUTHOR
- ابنخلّکان، أحمد بن محمد، وفیات الأعیان وأنباء أبناء الزمان، ج 5، بتحقیق إحسان عباس، دارصادر، بیروت، 1994م.
1
- ابنالعبری، أبوالفرج، تاریخ مختصر الدول، بتحقیق أنطون صالحانی الیسوعی، دارالشرق، بیروت، 1992م.
2
- ابهری، اثیرالدین، کشف الحقائق، مخطوط جاراللّه افندی، ش. 1436.
3
- ـــــــــــــ ، ملخّص فی صناعة المجسطی، مخطوط کتابخانۀ ایاصوفیا، ش. 2583 مکرر.
4
- جوینی، عطاملک، تاریخ جهانگشا، به تصحیح محمّد قزوینی، سه جلدی، دنیای کتاب، تهران، 1385.
5
- خونجی، افضلالدین، کشف الأسرار عن غوامض الأفکار، تقدیم و تحقیق: خالد الرویهب، مؤسسۀ پژوهشی حکمت و فلسفۀ ایران و مؤسسۀ مطالعات اسلامی دانشگاه آزاد برلین، تهران، 1389.
6
- الصفدی، صلاحالدین خلیل بن أیبک، الوافی بالوفیات، بتحقیق: أحمد الأرناؤوط و ترکی مصطفى، دار احیاء التراث، بیروت، 2000م.
7
- عظیمی، مهدی، «میراث اثیری: حیات و کارنامۀ اثیرالدین ابهری»، تاریخ فلسفه (فصلنامۀ علمیـپژوهشی انجمن بینالمللی تاریخ فلسفه)، شمارۀ 15، زمستان 1392.
8
- القزوینی، زکریا بن محمد بن محمود، آثار البلاد و أخبار العباد، دارصادر، بیروت، 1960م.
9
- مستوفی، حمدالله، تاریخ گزیده، به اهتمام عبدالحسین نوائی، امیرکبیر، تهران، 1362.
10
- Anawati, G. C. “Abharī, Athīr al-Dīn.” Encyclopedia Iranica. Vol. I, Fasc. 2, pp. 216-217.
11
- Eichner, Heidrun. “Al-Abharī, Athīr al-Dīn.” Encyclopaedia of Islam, THREE. Brill Online, 2012.
12
- Rescher, N. The Development of Arabic Logic. Pittsburgh, 1964.
13
- Sarioğlu, H. “Abharī: Athīr al-Dīn al-Mufaḍḍal ibn ʿUmar ibn al-Mufaḍḍal al-Samarqandī al-Abharī.” The Biographical Encyclopedia of Astronomers. Thomas Hockey et al. (eds.), New York: Springer, 2007.
14
ORIGINAL_ARTICLE
تبیینی نو از «اصالت وجود و ماهیت» از منظر استاد خسروپناه
مسألۀ «اصالت وجود» یا «اصالت ماهیّت»، یکی از مسائل مهمّ فلسفی است. برخی از فلاسفه به «اصالت وجود» و برخی به «اصالت ماهیّت» گرایش پیدا کردهاند. دیدگاه برگزیده در این مقاله، «اصالت وجود و ماهیّت» است، بدینمعنا که «واقعیّت خارجی»، مصداق حقیقی، بالذات و بدون حیثیت تقییدیِ «محکی وجود» و «محکی ماهیّت» است. لازمۀ این دیدگاه چنین نیست که یک چیزِ خارجی، دو چیز بشود، زیرا شواهدی وجود دارد بر اینکه محکیهای متعدّد، جهان خارج را به نحو عینیّت، نه اتّحاد، پر کردهاند. همچنین لازمۀ این دیدگاه این نیست که «وجود» و «ماهیّت» در یک رتبه قرار داشته باشند، زیرا جایگاه آنها از نظر حیثیتهای مختلف و نیز از لحاظ تحلیل عقلانی و عقلایی، متفاوت است. «اصالت وجود و ماهیّت»، از قضایای فطری است که تصوّرِ صحیحِ مبادیِ آن، نتیجه را به همراه خواهد داشت. در پایان این مقاله، بعضی از نتایج هستیشناختی و معرفتشناختیِ این دیدگاه، در ارتباط با مسألۀ «جعل»، «معقولات اوّلی و ثانی» و نیز بحث «مطابقت»، ذکر شده است.
http://www.javidankherad.ir/article_44381_41b5ffd5b733e35be7678be0130a03da.pdf
2017-03-15
133
156
اصالت
وجود
محکی ماهیّت
جعل
مطابقت
محمّد
قمی
mohammad.qomi7@gmail.com
1
دانشجوی مؤسسۀ پژوهشی حکمت و فلسفه ایران
LEAD_AUTHOR
- آملی، محمّدتقی، دررالفوائد: تعلیقة علی شرح المنظومة للسبزواری، ج2، مؤسسۀ اسماعیلیان، للطباعة والنشر، قم، بیتا.
1
- ابنسینا، حسین بن عبدالله، الإشارات والتنبیهات، نشرالبلاغه، قم، بیتا.
2
- همو، التعلیقات، حقّقه و قدّم له: عبدالرحمن بدوی، مکتب الاعلام الاسلامی، قم، 1411ق.
3
- همو، الشفاء (الالهیات)، تصدیر و مراجعه: ابراهیم مدکور، تحقیق: سعید زاید، مکتبة آیةالله المرعشی، قم، 1405ق.
4
- همو، المباحثات، تحقیق و تعلیق: محسن بیدارفر، انتشارات بیدار، قم، 1413ق.
5
- احمدی، احمد، بن لایههای شناخت، سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها (سمت)، چاپ اوّل، مرکز تحقیق و توسعۀ علوم انسانی، تهران، 1388ش.
6
- بهمنیار، ابنمرزبان، التحصیل، تصحیح و تعلیق: مرتضی مطهری، دانشگاه تهران، تهران، 1375.
7
- جرجانی، علی بن محمّد، کتاب التعریفات، ناصرخسرو، تهران، 1364ش.
8
- جوادی آملی، عبدالله، رحیق مختوم: شرح حکمت متعالیه، تنظیم و تدوین: حمید پارسانیا، اسراء، قم، 1389.
9
- سبزواری، ملاهادی، شرح المنظومة، ج1، علّق علیه: حسنزاده الآملی، تقدیم و تحقیق: مسعود طالبی، نشر ناب، تهران، بیتا.
10
- سهروردی، شهابالدین یحیی، مجموعه مصنفات شیخ اشراق، مصحّح: هنری کربین، ج1، چاپ دوّم، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران، 1373.
11
- همو، مجموعه مصنفات شیخ اشراق، به تصحیح و مقدّمۀ هانری کربن و دیگران، ج2، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران، چاپ سوم، 1380.
12
- شیرازی، صدرالمتألهین (ملّاصدرا)، الحکمة المتعالیة فی الأسفار العقلیة الأربعة، ج 1، 3، 4 و 7، دار احیاء التراث، بیروت، 1981م، 1360ش.
13
- همو، الشواهد الربوبیة فی المناهج السلوکیة، با حواشی حاج ملاهادی سبزواری، مقدّمه، تصحیح و تعلیق: سیّد جلالالدین آشتیانی، چاپ هفتم، مؤسسۀ بوستان کتاب، قم، 1392.
14
- همو، المشاعر، ترجمه فارسی: میرزا عماد الدوله، ترجمه و مقدمه و تعلیقات فرانسوی: هنری کربین، کتابخانه طهوری، تهران، 1363ش.
15
- شیرازی، قطبالدین، شرح حکمة الاشراق، به اهتمام: عبدالله نورانی و مهدی محقّق، انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، تهران، 1383ش.
16
- طباطبائی، سیّد محمّدحسین، نهایة الحکمة، صحّحها و علّق علیها غلامرضا الفیاضی، ج1، چاپ سوّم، انتشارات مؤسسۀ آموزشی و پژوهشی امام خمینی، قم، 1385ش.
17
- عبودیت، عبدالرسول، درآمدی به نظام حکمت صدرایی، ج1، چاپ اوّل، سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها (سمت)، تهران؛ مؤسسۀ آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره)، قم، 1385.
18
- فارابی، ابونصر، فصوص الحکم، تحقیق: محمّدحسن آلیاس، انتشارات بیدار، قم، 1405ق.
19
- فیّاضی، غلامرضا، هستی و چیستی در مکتب صدرایی: تأمّلی نو در اصالت وجود و اعتباریّت ماهیّت و تفاسیر و ادلّه و نتایج آن، تحقیق و نگارش: حسینعلی شیدانشید، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، چاپ اوّل، قم، 1387ش.
20
- مصباح یزدی، محمّدتقی، آموزش فلسفه، چاپ ششم، مؤسسۀ انتشارات امیرکبیر، شرکت چاپ و نشر بینالملل، تهران، 1383.
21
- همو، تعلیقة علی نهایة الحکمة، مؤسسۀ فی طریق الحق (در راه حق)، قم، 1405ق.
22
- مطهری، مرتضی، مجموعه آثار، ج9، چاپ هفتم، صدرا، تهران: قم، 1383ش.
23
- میرداماد، محمّدباقر، القبسات، به اهتمام: مهدی محقّق، انتشارات دانشگاه تهران، تهران، 1367ش.
24
- همو، مصنفات میرداماد، به اهتمام عبدالله نورانی، ج1، انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، تهران، 1381ش.
25
- نبویان، سیّد محمّد مهدی، جستارهایی در فلسفۀ اسلامی: مشتمل بر آراء اختصاصی آیةاللّه فیّاضی، انتشارات حکمت اسلامی، چاپ اوّل، قم، 1395ش.
26
Kirkham, Richard, “The pragmatic theory of Truth”, Routledge Encyclopedia Philosophy, vol 9, 1998.
27
ORIGINAL_ARTICLE
نسبت مفاهیم اعتباری حقیقی و واقع خارجی وذهنی دروحدت وکثرت
موضوع این جستار، بررسی نسبت مفاهیم اعتباری حقیقی(مفاهیم فلسفی ومنطقی) وواقع خارجی وذهنی آنها دروحدت وکثرت است. مسأله این است که آیا وحدت یا کثرت واقع خارجی وذهنی (منشاءانتزاع) مفاهیم فلسفی ومنطقی، مستلزم وحدت یا کثرت مفهوم است؟آیا وحدت یاکثرت مفهوم فلسفی ومنطقی ازوحدت وکثرت منشاءانتزاع آنها حکایت دارد؟ درپاسخ به پرسش های مزبور، فرضیه ها وگزاره هایی صورت بندی می شوند. روش انجام این تحقیق، تحلیلی ازطریق تحلیل مفهومی وگزاره ای است ومهمترین نتایج ویافته هایی که این پژوهش به آنها دست یافته است، عبارتنداز:1-درمحمول منطقی که خصوصیت معنایی مناسب بامنشاءانتزاع خود ندارد، تعدد سنخ مفهوم منطقی، ازکثرت سنخ معنایی منشاءانتزاع کشف نمی کند؛ همان طورکه کثرت سنخ منشاءانتزاع، مستلزم کثرت سنخ مفهوم منطقی نیست. 2-درمحمول منطقی که خصوصیت معنایی مناسب با منشاءانتزاع دارد، میان مفهوم ومنشأانتزاع آن دروحدت وکثرت، تلازم(استلزام ازدوطرف مفهوم ومنشأانتزاع آن)است.3-درمفاهیم فلسفی با لحاظ خصوصیت مسانخ ومناسب مفهوم در منشاءانتزاع محمول فلسفی، وحدت مفهوم ازوحدت خصوصیت در منشاءانتزاع حکایت می کند وکثرت سنخی منشاءانتزاع، مستلزم کثرت مفهوم است.4- درمفاهیم اعتباری حقیقی برحسب دیدگاه مشهور،-که خصوصیت مناسب مفهوم درمنشأانتزاع آن لحاظ نمی شود-، میان مفهوم ومنشاءانتزاع ، دروحدت وکثرت تلازم نیست.
http://www.javidankherad.ir/article_44377_b1e8650117f4870f1b132872f82566b6.pdf
2017-03-15
157
174
اعتباریات
معقول منطقی
معقول فلسفی
منشاءانتزاع(واقع عینی وذهنی)
سید مجید
میردامادی
mirdamadiphilosophy@gmail.com
1
عضوهیئت علمی واستاد یار جامعه المصطفی العالمیه
LEAD_AUTHOR
- آملی، محمد تقی، دررالفوائد، ج 1، مؤسسه مطبوعاتی اسماعیلیان، قم، بیتا.
1
- جوادی آملی، عبدالله، شناختشناسی در قرآن، مرکز مدیریت حوزه علمیه، قم، 1370.
2
- حلی، حسن ابن یوسف، کشف المراد فی شرح تجریدالاعتقاد، مؤسسه نشر اسلامی قم، 1407هـ. ق.
3
- راغب اصفهانی، ابوالقاسم حسین، معجم مفردات الفاظ القران، تحقیق: ندیم مرعشلی، دار الکاتب العربی، بیجا، بی تا.
4
- زنوزی، ملاعبدالله، لمعات الهیه، تصحیح: سید جلالالدین آشتیانی، انتشارات انجمن فلسفه ایران، تهران، 1397ق.
5
- ساوی، عمربن سهلان، البصائرالنصیریة فى علم المنطق، تصحیح: سیدجلال الدین آشتیانی، انتشارات انجمن فلسفه ایران، تهران، 1397ق.
6
- سبزواری، ملاهادی، شرح المنظومه، انتشارات دارالعلم، قم، 1366 هـ . ش.
7
- شیرازی، صدرالدین محمد، الحکمة المتعالیة فی الأسفارالعقلیة الأربعة، ج1، داراحیاء التراث، بیروت، 1981م.
8
- ــــــــــــــ، الحکمة المتعالیة فی الأسفار العقلیة الأربعة، ج2، داراحیاء التراث، بیروت، 1981م.
9
- ــــــــــــــ، الحکمة المتعالیة فی الأسفار العقلیة الأربعة، ج 4، داراحیاء التراث، بیروت، 1981م.
10
- طباطبائی، سید محمدحسین، نهایة الحکمة، مؤسسه نشر اسلامی، قم، 1404 هـ .ق.
11
- ــــــــــــــ، رسائل سبعه، بنیاد علمی و فکری علامه طباطبائی و نشر کتاب، قم، 1362هـ . ش.
12
- ــــــــــــــ، اصول فلسفه و روش رئالیسم، ج2، انتشارات صدرا، تهران، 1372هـ . ش.
13
- ــــــــــــــ، بدایة الحکمة، تصحیح: غلامرضا فیاضی، مؤسسه نشر اسلامی، قم، 1364هـ . ش.
14
ــــــــــــــ، طوسی، محمد ابن حسن (نصیرالدین)، شرح الاشارات والاتنبیهات، ج1، دفتر نشر کتاب، تهران، 1403هـ .ق
15
ORIGINAL_ARTICLE
حکمت عدد هشت در هنر و معماری اسلامی
عدد هشت در کنار دیگر اعدادی که مکررا در منابع اسلامی به آن اشاره میشود، بخاطر کاربرد ویژه ای که در هنر و معماری اسلامی به خوداختصاص داده است، از جمله اعداد قابل تامل است. با توجه به ماهیت رمزگونه اعداد و مفاهیم پنهان در هر عدد ، این سوال مطرح است که آیا کاربرد و استفاده عدد هشت در هنر و معماری اسلامی نیز از یک اعتقاد عمیق اسلامی سرچشمه میگیرد ؟ علاوه بر ذکر این عدد در قرآن و روایات و نسبت دادن آن به تعداد بهشت ها و تعداد ملائکان حامل عرش ، با جستجو در منابع فلسفی عرفانی، به اشاره ای رمزگونه از این عدد میرسیم. آنجا که شیخ اشراق برای نخستین بار سخن از عالم مثال میزند و به آن عالم لقب " اقلیم هشتم" می دهد. با تجسم بخشیدن به هندسه عوالم و نسبت دادن عدد هشت در هنر و معماری به دیدگاه عالم واسط یا عالم مثال، دریچه ای شگرف از مبانی نظری و اعتقادی معماران مسلمان بر ما گشوده میشود. در این مقاله تلاش میشود تا با تطبیق عوالم بر اعداد و اشکال هندسی ، رمز کاربردی عدد هشت در هنر و معماری اسلامی روشن گردیده و نمونه هایی از مصادیق این تطبیق ذکر شود.
http://www.javidankherad.ir/article_44369_bba85c32221b0e898107ae04d146f7a9.pdf
2017-03-15
175
192
هشت اقلیم هشتم
عالم مثال
معماری اسلامی
وحیده
وثوق زاده
art_forat@yahoo.com
1
دانشجوی دکترای دانشگاه ادیان و مذاهب
LEAD_AUTHOR
محبوبه
حسنی پناه
art.forat@yahoo.com
2
دانشجو
AUTHOR
بابک
عالیخانی
babak.alikhani1342@gmail.com
3
هیات علمی
AUTHOR
- قرآن کریم
1
- استیرلن، هانری، اصفهان تصویر بهشت، ترجمه جمشید ارجمند، نشر فرزان، تهران، 1377.
2
- اردلان، نادر، بختیار، لاله، حس وحدت، ترجمه ونداد جلیلی، علم معمار، تهران، 1390.
3
- اتینگهاوزن، ریچارد، گرابر، الگ، هنر و معماری اسلامی، ترجمه یعقوب آژند، چاپ دهم، انتشارات سمت، تهران، 1393.
4
- برند، هیلن، معماری اسلامی، ترجمه ایرج اعتصام، چاپ سوم، شرکت پردازش و برنامهریزی شهری، تهران، 1386.
5
- بلر، شیلا، بلوم، جاناتان، هنر و معماری اسلامی، چاپ پنجم، ترجمه یعقوب آژند، انتشارات سمت، تهران،1391.
6
- پورعبدالله، ح، حکمتهای پنهان در معماری ایران، چاپ اول، نشر کلهر، تهران،1389.
7
- پوپ، آرتور، اکرمن، ف، سیری در هنر ایران از دوران پیش از تاریخ تا به امروز، جلد سوم، انتشارات علمی و فرهنگی، تهران، 1388.
8
- پور نامداریان، تقی، رمز و داستانهای رمزی در ادب فارسی، چاپ ششم، انتشارات علمیفرهنگی، تهران، 1386.
9
- پیرنیا، محمدکریم، آشنایی با معماری اسلامی ایران، تدوین غلامحسین معماریان، چاپ پانزدهم، نشر سروش دانش، تهران، 1389.
10
- بورکهارت، تیتوس، مبانی هنر معنوی، مجموعه مقالات، دفتر مطالعات دینی، حوزه هنری، تهران، 1376.
11
- دوپولو، پ، معماری اسلامی، ترجمه دکتر حشمت جزنی، چاپ اول، مرکز نشر فرهنگ رجاء، بیجا، 1368.
12
- گنون، رنه، معانی رمز صلیب، ترجمه بابک عالیخانی، چاپ اول، سروش، تهران، 1374.
13
- سهروردی، شهابالدین یحیی، مجموعه مصنفات شیخ اشراق، جلد دوم و سوم، چاپ سوم، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران، 1380.
14
- شیمل، آنه ماری، راز اعداد، ترجمه فاطمه توفیقی، چاپ سوم، دانشگاه ادیان و مذاهب، قم،1390.
15
- طباطبایی، محمدحسین، شرح نهایة الحکمة علامه طباطبائی، دانشگاه الزهراء(س)، تهران، 1378.
16
- غفارى، خالد، فرهنگ اصطلاحات آثار شیخ اشراق، چاپ اول، انجمن آثار و مفاخر فرهنگى، تهران، 1380.
17
- خالد، عزّام، راز و رمز هنر دینی، «معنی رمزی صورت در معماری اسلامی»، تنظیم و ویرایش: فیروزان، مهدی، سروش، تهران، 1380.
18
- کربن، هانری، ارض ملکوت، ترجمه سیدضیاءالدین دهشیری، چاپ سوم، انتشارات طهوری، تهران، 1383.
19
- کربن، هانری، تاریخ فلسفه اسلامی، ترجمه جواد طباطبایی، جلد دوم، ویراست دوم، چاپ اول ، مینوی خرد، تهران، 1392.
20
- کریچلو، کیت، تحلیل مضامین جهان شناختی نقوش اسلامی، ترجمه سید حسن آذرکار، مؤسسه انتشارات حکمت، تهران، 1389.
21
- کمالی زاده، طاهره، هنر و زیبایی از دیدگاه شهابالدین سهروردی، چاپ دوم، فرهنگستان هنر، تهران، 1392.
22
- گادیری، ا، مسجد جامع اصفهان، ترجمه عبدالله جبل عاملی، جلد سوم، چاپ اول، نشر مدیریت میراث فرهنگی استان اصفهان، اصفهان، 1370.
23
- گنون، رنه، سیطره کمیت و علائم آخر زمان، ترجمه علیمحمد کاردان، چاپ پنجم، مرکز نشر دانشگاهی، تهران، 1392.
24
- مصطفی، دهقان، جام نو و می کهن، چاپ اول، مؤسسه تحقیقات و توسعه علوم انسانی، تهران، 1384.
25
- معین، مهین دخت، مجموعه مقالات دکتر محمد معین، جلد دوم، صدای معاصر، تهران، 1387.
26
- معمارزاده، محمد، تصویر و تجسم عرفان در هنرهای اسلامی، چاپ اول، دانشگاه الزهرا، تهران، 1386.
27
- نجیب اوغلو، گل رو، هندسه و تزیین در معماری اسلامی (طومار توپقاپی)، ترجمه مهرداد قیومی بیدهندی، چاپ اول، سازمان تبلیغات اسلامی_ حوزه هنری، تهران، 1379.
28
- نصر، حسین، هنر و معنویت اسلامی، ترجمه رحیم قاسمیان، چاپ اول، انتشارات حکمت، تهران،1389.
29
- نوایی، کا، حاجی قاسمی، ک، خشت و خیال شرح معماری اسلامی ایران، چاپ اول، سروش، تهران، 1390.
30
- نورآقایی، آرش، عدد نماد اسطوره، نشر افکار، تهران، 1388.
31
- هیلن برند، رابرت، هنر و معماری اسلامی، ترجمه اردشیر اشراقی، چاپ اول، انتشارات فرهنگستان هنر، تهران، 1386.
32
- هاتشتاین، دیلیس، مارکوس، پیتر، اسلام هنر و معماری، ویراستار هرمز ریاحی، گروه مترجمان، چاپ اول، نشر پیکان، تهران، 1390.
33
- Guenon. Rene, symbols of sacred science, , Sophia Perennis, translate henry d.fohr, first publish, 2004
34
ب: مقالات
35
- عالیخانی، بابک، هورقلیا در نزد سهروردی، جاویدان خرد، سال هفتم، شماره سوم، دوره جدید، تابستان، 1389 .
36
ORIGINAL_ARTICLE
سهروردی به مثابه هنر-دانشمند سینوی
شیخ شهاب الدین سهروردی موسس حکمت اشراق، در رساله های متعدد داستانی، دیدگاه های خویش را به زبان هنر، رمز و نماد بیان کرده است. لذا او را هنر-دانشمند می نامیم. بررسی این نمادسازی ها نشان می دهد که سهروردی در زبان سمبلیک، روی آوردی سینوی دارد. این روی آورد در سه مساله اساسی فلسفی قابل بررسی است: حواس ادراکی، مساله صدور، و کیهان شناسی. در مساله ادراکات، ده حس ظاهری و باطنی توسط ده برج، ده بند، ده گور، ده پرنده، ده موکل، پنج حجره و پنج دروازه تمثیل شده اند. در مساله صدور، عقول عشره با ده پیر خوب سیما، و عقل دهم با نماد پدر، استاد و عقل سرخ تجسم شده اند. در مساله کیهان شناسی، افلاک توسط نه طبقه و رکوه یازده لایه، یازده کوه، پسران و آسیاها تصویر شده اند. حواس ادراکی دهگانه، عقول عشره و افلاک نهگانه و یازده گانه، متفاوت با آرای سهروردی در حکمت اشراق و منطبق بر آرای شیخ الرییس بوعلی سینا است.
http://www.javidankherad.ir/article_44378_943eabda664ca5cf6de6a664ae05820a.pdf
2017-03-15
5
20
"Suhrawardi"
"sciartist"
"emanation"
"cosmology"
"sense perception"
نادیا
مفتونی
maftouni@gmail.com
1
عضو هیات علمی دانشگاه تهران
LEAD_AUTHOR
- Al-Jami, Abd al-Rahman, 1979, The Precious Pearl Al-Jami’s Al-Durrah al Fakhirah, Nicholas Heer (trans. and notes), Albany: State University of New York Press.
1
- Cachey, Theodore, 2015, “Cosmology, geography, and cartography”, Dante in Context, Zygmunt G. Barański and Lino Pertile (eds.), Cambridge: Cambridge University Press.
2
- Chittick, William C., 2001, The Heart of Islamic Philosophy: The Quest for Self-Knowledge in the Teachings of Afdal Al-Din Kashani, New York: Oxford University Press.
3
- Freedman, Paul, 2007, Food: The History of Taste, Berkley: University of California Press.
4
- Furness, Horace Howard, 1880, "King Lear", Shakespeare 5 (7th ed.), Philadelphia: J.B. Lippincott Co.
5
- Garfield, Eugene, 1989, “Art and Science”, part 2, Current Contents 9: 62-67.
6
- Grünzweig, Walter (ed.), 2012, The Sciartist: Carl Djerassi’s Science-in-Literature Transatlantic and Interdisciplinary Context, Berlin: LIT Verlag.
7
- Heath, Peter, 2011, “Allegory in Islamic Literatures”, The Cambridge Companion to Allegory (2nd ed.), Rita Copeland and Peter T. Struck (eds.), Cambridge: Cambridge University Press, 83-100.
8
- Ibn Sina, Hussein Ibn-Abdullah, 1953, Daneshnameh Alayi, Tehran: Society of National Works.
9
---, 1997a, Isharat va Tanbihat, vol. 2, Qum: Nashr al-Balaqah.
10
---, 1997b, Isharat va Tanbihat, vol. 3, Qum: Nashr al-Balaqah.
11
---, 1985, Mabda va Maad, Tehran: Institute of Islamic Studies.
12
---, 1986, Nejat, Tehran: University of Tehran.
13
---, 1983, Shifa, Qum: Ayatollah Marashi Library.
14
---, 1937, The Treatise on Psychology, Tehran: Khayam Library.
15
- Lewis, Clive Staples, 1990, "Sense", Studies in Words (2nd ed.), Cambridge: Cambridge University Press.
16
- Kreisel, Howard, 2009, “From Esotericism to Science: The account of the chariot in maimonidean philosophy till the End of the Thirteenth Century”, The Cultures of Maimonideanism: New Approaches to the History of Jewish Thought, James T. Robinson (ed.), Leiden: Brill, 21-56.
17
- Maftouni, Nadia, 2014, Fārābī and the Philosophy of Religious Art, Tehran: Sorush Press.
18
---, 2015, Negarehay-e Ishraqi, Tehran: Vaya Publication.
19
- Marcotte, Roxanna, 2012, “Suhrawardi”, Stanford Encyclopedia of Philosophy, Stanford: Stanford University Press.
20
- Nasr, Seyyed Hossein, 1993, An Introduction to Islamic Cosmological Doctrines, New York: State University of New York Press.
21
- Reichert, Michelle, 2014, Between Courtly Literature and Al-Andaluz: Oriental Symbolism and Influences, London: Routledge.
22
- Suhrawardi, Shahāb al-Dīn, 2002a, Majmū’a-i Musannafāt-i Shaykh-i Ishrāq, vol. 2, Tehran: Pajūhishgāh-i ‘Ulūm-i Insānī Wa Mutāli’āt-i Farhangī Press.
23
---, 2002b, Majmū’a-i Musannafāt-i Shaykh-i Ishrāq, vol. 3, Tehran: Pajūhishgāh-i ‘Ulūm-i Insānī Wa Mutāli’āt-i Farhangī Press.
24
---, 1999, The Philosophical Allegories and Mystical Treatises, W. M. Thackston (ed. and trans.), Costa Mesa: Mazda Publishers.
25
- Walbridge, John, 2011, “The Devotional and Occult Works of Suhrawardi the Illuminationist”, Ishraq: Islamic Philosophy Yearbook 2: 80-97.
26