TY - JOUR ID - 104183 TI - ارزیابی تفکیک ارزش‌های علمی از ارزش‌های غیرعلمی JO - جاویدان خرد JA - IW LA - fa SN - 2251-8932 AU - جوادپور, غلامحسین AD - موسسه حکمت و فلسفه ایران Y1 - 2020 PY - 2020 VL - 16 IS - 36 SP - 107 EP - 136 KW - ارزش KW - علم KW - ارزش‌های علمی KW - ارزشهای غیرعلمی KW - صدق KW - ارزش و دانش DO - 10.22034/iw.2020.210977.1387 N2 - ارزش‌ها براساس گستره کاربرد به اجتماعی، اخلاقی، اقتصادی، سیاسی، علمی و زیبایی‌شناختی تقسیم می‌شوند. در این میان، ارزش‌های علمی به‌دلیل نقش کلیدی آنها در سامان‌دهی پژوهش و هدایت آن به صدق و نیز محوریت آنها در مسأله ارزش و دانش، سزاوار تأملات بیشتری هستند. گذشته از اختلاف در ماهیت این ارزش‌ها که معطوف به کدام ویژگی تحقیق (صدق، توجیه، کاربرد، مقبولیت، بهینه‌سازی) تعریف شوند و نیز تنوع مصادیق آنها در آثار مختلف، درباره اشتراک و اختلاف آنها با دیگر انواع ارزش اختلاف‌نظر وجود دارد. برخی سرشت آنها را با دیگر ارزش‌ها ازجمله ارزش‌های اخلاقی و اجتماعی کاملاً متفاوت می‌دانند و شماری نیز ارزش‌های علمی را دسته‌ای از ارزش‌های اخلاقی می‌پندارند. عده‌ای تمایز ارزش‌های علمی از غیرعلمی را نه روشن می‌دانند و نه دلایل قانع‌کننده‌ای بر آن می‌یابند؛ شماری آن را لغو می‌دانند و برخی تنوع مصداقی و اختلاف در تعیین آنها را دلیل بر نادرستی تفکیک تلقی می‌کنند. برخی نیز با اذعان به امکان چنین تمایزی، ضرورت آن را نفی می‌کنند. این نگرش‌ها اغلب نادرست هستند؛ چراکه ارزش‌های علمی هم دارای معیار روشن و هم دارای مصادیق مورداتفاق هستند و هم تفکیک بین انواع ارزش، ثمراتی علمی دارد و ازاین‌رو بیهوده نیست. همچنین سنخ ارزش-های علمی با ارزش‌های اجتماعی و اخلاقی مشترک است و تنها گستره کاربرد آنها (علم یا غیرعلم) تفاوت آنها را رقم می-زند. UR - http://www.javidankherad.ir/article_104183.html L1 - http://www.javidankherad.ir/article_104183_a13ace83d1fa84289e3f3c3ec02c769c.pdf ER -