TY - JOUR ID - 59784 TI - مقایسة گزارة بدیهی و گزارة پیشینی در مسألة توجیه JO - جاویدان خرد JA - IW LA - fa SN - 2251-8932 AU - غفاری, سید احمد AD - استادیار مؤسسۀ پژوهشی حکمت و فلسفۀ ایران Y1 - 2018 PY - 2018 VL - 14 IS - 32 SP - 111 EP - 134 KW - معرفت KW - بدیهی KW - پیشینی KW - توجیه DO - 10.22034/iw.2018.59784 N2 - معرفت در حوزة فلسفی اسلامی و غربی، به باور صادق موجّه تعریف شده است؛ عنصر محوری توجیه، همواره مورد بحث در میان محقّقان معرفت‌شناس بوده است. فیلسوفان معرفت‌شناس مسلمان، با تکیه بر تقسیم معرفت به بداهت و نظریّت، بداهت را به عنوان گزارة پایه معرّفی نموده و مبناگروی را بر اساس ابتناء نظریّات بر بدیهیّات، طرّاحی کرده­اند. مقصود از بداهت در این نوشتار، استقلال از فکر است. لیکن تقسیم معرفت به پیشینی و پسینی، نتوانسته است چنین کارآمدی را داشته باشد؛ به عبارت دیگر، در فلسفة غرب، گزارة پیشینی نتوانسته است تکیه‌گاه توجیهی برای گزارة پسینی باشد. مقصود از پیشینی در این نوشتار از میان تعاریف هشت‌گانه مذکور در مقاله، عدم وابستگی توجیه گزاره به تجربه به معنای حسّ ظاهر است.  در این مقاله، فارغ از کمبودی که در بیان معرفت‌شناسان غربی در این زمینه وجود دارد، نحوة توجیه مبناگرایانة گزاره‌های پیشینی و پسینی -‌با الهام از الگوی فلسفة اسلامی-  با رویکردی تحلیلی تبیین شده‌است. UR - http://www.javidankherad.ir/article_59784.html L1 - http://www.javidankherad.ir/article_59784_78853bb21787e56f2e6a2727dc97295b.pdf ER -