2024-03-29T00:16:08Z
http://www.javidankherad.ir/?_action=export&rf=summon&issue=12340
جاویدان خرد
جاویدان خرد
2251-8932
2251-8932
1398
16
35
هیدگر و منطق
بهمن
پازوکی
یکی از مسائلی که هیدگر از همان سالهای اوّلیّة تحصیل دانشگاهی خود و بعد از آن در سالهای تدریس به آن پرداخته است مسألة منطق است. البته هر کجا او از منطق سخن میگوید منظورش منطق فرادادی (سنّتی) است و نه منطق ریاضى- سمبلیک که اصطلاحاً به آن منطق جدید مىگویند. آنچه او دربارة منطق جدید گفته و نوشته است بسیار کم و غالباً همراه با توصیفاتی منفى است. در منطق فرادادی (سنّتی) نیز او به دنبال دستیابی به روشهاى درست فکرکردن و رسیدن به استدلالها و استنتاجات درست نیست. اینکه آیا قیاسى درست ساخته شده است، یعنى نتیجه بهدرستى از مقدّمات بهدست آمده است، پرسشى است که به صورت جملات آن قیاس و نسبت صورى میان آنها مربوط مىشود. اعتبار استدلال، ربطى به مضمون جملات ندارد. منطق به نزد او نخست با سخن و به تبع آن با حقیقت سر و کار دارد. بر خلاف قول شایع که گزاره را جای صدق/ حقیقت میداند هیدگر آن را مبتنی بر گشودگی (Erschlossenheit) دازین میداند. بر اساس گشودگی دازین است که اصولاً مواجهه با موجود ممکن میشود. بنابر این بازسازى مفهوم حقیقت، بهنظر هیدگر، نباید محدود به تحلیلهاى صورى از ساختار جمله باشد، بلکه باید نحوة عمل انضمامى و زندهاى که با آن به چیزها نسبتِ صدق/ حقیقى مىدهیم نیز مدّ نظر قرار گیرد.
منطق
منطق فلسفهورز
حقیقت
صدق
گزاره
جای صدق/ حقیقت
نظریّة مطابقت
2019
08
23
5
29
http://www.javidankherad.ir/article_93200_4f5ae5fc859c1c46ee46275d4724d43a.pdf
جاویدان خرد
جاویدان خرد
2251-8932
2251-8932
1398
16
35
تعریف حمل به «ارتباط میان مراتب ادراکی انسان» در برابر تعریف متداول آن به «اتّحاد»
محمد
دانش نهاد
محمد حسن
وکیلی
یکی از ابزارهای فلسفی برای شناخت حقایق عالم، حملی است که در قضایا میان موضوع و محمول صورت میپذیرد. این ابزار همانطور که میتواند با استفاده بهجا پرده از حقایق عالم بردارد و بسیاری از نزاعاتی را که میان عرفا و حکما وجود دارد همچون مشترک لفظی یا معنوی بودن وجود را مرتفع نماید، استفاده نابهجا از آن نیز موجب انحراف در درک واقعیات عالم میگردد، به گونهای که موجب معرکه آراء در میان اصاله الوجودیها در رابطه با نحوه وجود ماهیت گشته است. در این تحقیق ابتدا ملاک تحقق حمل که اتحاد است یا ارتباط مورد بررسی قرار میگیرد و با اتخاذ مبنا، اقسام حمل و نقش آنها در شناخت حقایق عالم هستی مورد بحث قرار میگیرد به گونهای که میتوان به نحوه صحیح حمل اسماء و صفات بر خداوند دست یافت و از افراط و تفریط در این زمینه مصون ماند. یکی از زمینههای افراطی در استفاده از حمل در دلالت حمل بر نحوه وجود ماهیت است که با اتخاذ مبنای صحیح در باب ملاک حمل و میزان دلالت آن بر حقایق میتوان دیدگاه صحیح از سقیم را در این رابطه تشخیص داد.
"حمل حقیقت و رقیقت"
"حمل شایع صناعی"
"اصاله الوجود"
"وجود رابط"
"تشکیک"
2019
08
23
31
53
http://www.javidankherad.ir/article_93214_3bbc2b3ab2c69112d77d30613fd94f0b.pdf
جاویدان خرد
جاویدان خرد
2251-8932
2251-8932
1398
16
35
ایران: شرق میانی نگاهی حکمی به جامعیّت وجوه شرقی و غربی ایران
محمدرضا
ریختهگران
فرهنگ و تمدّن ایران در میانۀ دو فرهنگ و تمدّن بزرگ قرار گرفته است. یکی فرهنگ و تمدّن شرق آسیا و دیگر فرهنگ و تمدّن یونان. شرق آسیا در جانب شرقی وجود، جانب روح و روحانیّات قرار میگیرد و تقدیر تاریخی آن نیستی است و یونان در جانب غربی، جانب جسم و جسمانیات است و تقدیر تاریخی آن هستی است. در این میان احکام فرهنگ و تمدّن ایران نه احکام جانب شرقی و نه احکام جانب غربی است. فرهنگ و تمدّن ایران جامع شرق و غرب است و میراثدار صورتی از تفکّر معنوی است که هم ناظر به وجوه شرقیّه است و هم ناظر به وجوه غربیّه. حقیقت معنوی قلب نیز در وجود آدمی، بنا بر نظر عارفان مسلمان مقام برزخ و واسطۀ میان روحانیّت صرف و جسمانیّت صرف است. بنابراین ایران را تعلّق و پیوندی وثیق با مقام قلب حاصل میآید. به همین جهت میان تاریخ و فرهنگ و تمدّن ایران با اسلام، در مقام دین جامع، وفاق و قرابت و تلائم کامل برقرار است.
ایران
فرهنگ و تمدّن
شرق
غرب
تمدّن میانی
2019
08
23
55
67
http://www.javidankherad.ir/article_91453_bdfa13b73ff076f04555c17d52f8e717.pdf
جاویدان خرد
جاویدان خرد
2251-8932
2251-8932
1398
16
35
تبیین و تحلیل اصل «کل شیء فیه کل شی ء» به سه قرائت در آثار عرفانی امام خمینی
سیدمحمدجواد
یثربی
سید محمود
یوسف ثانی
محمد امین
زارع
«کل شیء فیه کل شیء» یا «کل شیء فی کل شیء» به عنوان اصلی کلی از جانب ابن عربی مطرح شده و از سوی شارحان وی پذیرفته شده است. این اصل که از دو جنبه وجودی و شهودی در میراث عرفانی ابن عربی تبیین و توجیه شده است، در آثار عرفانی امام خمینی به صورت مستقیم جلوه نداشته و بدان تصریح نشده است. در این پژوهش با تبیین سه مسئله نفس رحمانی _حضور آن در تمام اشیاء عالم و اندماج تمام اسماء و کثرات در آن_، اسماء الاهی _عینیت اسم و مسمی و حضور تمام اسماء در هر اسمی_ و تناظر انسان و عالم _مطابق بودن انسان با کل اشیاء عالم_، محمل اصل فوق و امکان پذیرش آن در عرفان امام خمینی با سه قرائت، تحلیل و توجیه شده است. بدین صورت که مصداق لفظ «شیء» که در این قاعده دو بار تکرار شده است، می تواند نفس رحمانی-کل تعینات هستی، اسما-اسما و انسان-عالم یا بالعکس باشد.
"کل شیء فیه کل شی ء"
"نفس رحمانی"
"اسمای الاهی"
"تناظر عالم و آدم"
"عرفان امام خمینی"
2019
08
23
69
86
http://www.javidankherad.ir/article_91455_9945e235951cba90c3da36c349f579dc.pdf
جاویدان خرد
جاویدان خرد
2251-8932
2251-8932
1398
16
35
والنتینیه و آموزۀ مونیستی
مجتبی
زروانی
افسانه
فلاح نژاد دلیوندانی
گنوستیسیزم مشربی باطنی است که غالب پژوهشگران، اعتقاد به ثنویت را یکی از مهمترین ویژگیهای آن میدانند، چرا که تضاد میان خیر و شر (نور و ظلمت) و شکاف میان آفرینندگان این دو قلمرو، تا بدانجا پیش میرود که غالب گنوسیها معتقد بودند که نه تنها خدای متعال جهان را خلق نکرده، بلکه از آن بیخبر است. اما جنبش والنتینیه به عنوان بزرگترین و تأثیرگذارترین جریان گنوسی، از تفکر ثنوی به دور بوده و تصویری مونیستی از خدا ارائه میدهد. والنتینوس نیز مانند سایر گنوسیها با تفکیک قدرت مطلق از خدای خالق، جهان مادی را حاصل فعل خدایی فرودست میداند، اما حوزۀ قدرت دمیورژ را نه قلمرویی مستقل، بلکه در ذیل قلمروی قدرت مطلق قرار میدهد و بدینترتیب مسیری را پیش میگیرد که به دور از ثنویت گنوسی است. در این مقاله با روش تحلیل محتوا تلاش شده است تا دلایل لازم برای روشن شدن تفکر مونیستی والنتینیان ارائه شود.
انجیل حقیقت
ثنویت
گنوستیسیزم
مونیسم
والنتینیه
2019
08
23
87
108
http://www.javidankherad.ir/article_91459_ce25deb188b02c650b7b81c21faa98e7.pdf
جاویدان خرد
جاویدان خرد
2251-8932
2251-8932
1398
16
35
حکیم سبزواری و نقد برهان صدرالمتألّهین بر حرکت جوهری
حسینعلی
شیدان شید
محمد هادی
توکلی
چکیده یکی از براهین صدرالمتألّهین برای اثبات حرکت جوهری برهان از طریق تلازم میان طبیعت و آثار و حرکات آن است. حکیم سبزواری با این برهان به مخالفت برخاسته، و آن را صرفاً دلیلی الزامی و جدلی، مطابق با مبانی اشراقی، و ناسازگار با مبانی صدرالمتألّهین دانسته است. اشکالات حکیم سبزواری نشان میدهد که این برهان با تقریری که صدرالمتألّهین از آن به دست داده است تمام نیست. شهید مطهّری کوشیده است با بازسازی و تقریر جدید این برهان، آن را به برهانی تامّ تبدیل کند. این بازسازی ـ گرچه دارای ابهاماتی است و با تقریر صدرالمتألّهین کاملاً همخوان نیست ـ بحث علمیِ مربوط به برهان یادشده را ارتقا و روشنی بیشتر بخشیده است (بهویژه اگر بر اساس علّیّت تحلیلی بازخوانی شود). امّا اوّلاً پیشرفتِ حاصلشده نشاندهندۀ نادرستیِ تأمّلات و اشکالات حکیم سبزواری در مورد تقریر صدرالمتألّهین نیست و ثانیاً آنچه گشوده شدنِ افق جدید و ارتقای این بحث را باعث شده تأمّلات و چندوچونهای حکیم سبزواری بوده است.
کلیدواژگان: حکیم سبزواری
حرکت جوهری
صدرالمتألّهین
علّیّت تحلیلی
شهید مطهّری
2019
08
23
109
134
http://www.javidankherad.ir/article_91472_f9e6193eeea5991ca3dac62562cd7c0f.pdf
جاویدان خرد
جاویدان خرد
2251-8932
2251-8932
1398
16
35
مبانی سنتی هنرهای اسلامی
حسین
صبری
غلامرضا
اعوانی
شکلگیری هنر اسلامی بحثی است که از دیدگاههای مختلف به آن پرداخته شده است. منظر سنت-گرایانه با نگاهی کلنگر و جامع به این مبحث میپردازد و ضمن توضیح دربارۀ خاستگاه این هنر به عوامل آن میپردازد و سیر تاریخی آن را از این دیدگاه توجیه میکند. در نوشتار پیشرو، با مبنا قرار دادن آرای اصیل سنتگرایان به بحث دربارۀ شکلگیری هنر اسلامی پرداخته میشود، در همین راستا سیر تاریخی برخی انواع شاخص هنر اسلامی نیز بر همین مبنا مطرح میگردد. در عین حال، برخی آرای غیرسنتی و مدرن نیز مورد اشارۀ اجمالی قرار گرفته و به اختصار به نقد کشیده میشوند. ضمن اشارهای بسیار کلی به میراث گذشته ایران، تأثیرگذاری اسلام بر آن به بحث گذاشته میشود و نحوۀ بروز جلوههای جدید توضیح داده میشود. سیر شکلگیری برخی گونههای اصلی هنر اسلامی نیز برای نمونه در همین چهارچوب مطرح خواهند شد. گردآوری اطلاعات و دادهها بر مبنای فعالیت کتابخانهای است.
هنر اسلامی
سنت
میراث پیش از اسلام
شکل گیری
سیر تاریخی
2019
08
23
135
155
http://www.javidankherad.ir/article_91456_1b086de07e6869a5981beac755feb2fa.pdf
جاویدان خرد
جاویدان خرد
2251-8932
2251-8932
1398
16
35
پدیدار زمان (کاله) در تفکّر فلسفی هند
سعید
گراوند
پری
ابراهیم زاده
در فلسفه های گوناگون هندویی زمان به مثابه علّت، قدرت ، جوهر و عرض تفسیر می شود.در فلسفه ودانته زمان امری خیالی و وهمی است نه واقعی. زمان در فلسفه نیایه -وایشیشیکه به عنوان جوهری مستقل و غیر مادی تفسیر می شود. پرسش از چگونگی حضور زمان، نحوه ارتباط آن با مسائل مختلف هستیشناختی از جمله: علیّت، حرکت و فضا در همه موارد برجسته شده است؛ در نیایه -وایشیشیکه ترتیب وقوع رویدادها بازمان تفسیر می شود. اما زمان هیچ کیفیت فیزیکی خاص مانند رنگ ندارد.فلسفه سانکیه هرچند مبتنی بر متافیزیک ثنویت گرایی است که روند رویدادهای جهان را در فعل و انفعال دو اصل غایی یعنی پوروشه و پرکریتی تفسیر می کند ولی در بحث از پدیدار زمان تفسیر نیایه -وایشیشیکه را انکار می کند. دو تفکر می مانسا و ودانته نیز در سنت هندویی فهم و تفسیر خود درباره زمان را به صورت منحصر به فردی بر مبنای خوانش اوپانیشادها (واقعیّت نامتغیر برهمن) بسط و توسعه داده اند و موضوعات مختلف هستیشناختی از جمله: علیّت، حرکت و آفرینش را به شیوه های مختلف در قالب مفاهیم ویوارتا، مایا، اویدیا و اوتاره شرح و تفسیر می کنند. یافته های تحقیق نشان می دهد که در تفکر فلسفی هند، پدیدار زمان به صورت نمادهای گوناگون نقش متفاوتی رادر موجودات و رویدادهای کیهانی و حتی در احکام عملی یوگا ایفا می کند.
کاله
برهمن
مایا
2019
08
23
157
178
http://www.javidankherad.ir/article_91458_3684f821eea66f4edcb6d2437a9c3265.pdf
جاویدان خرد
جاویدان خرد
2251-8932
2251-8932
1398
16
35
مساله صوری سازی تعارض تکالیف
فاطمه سادات
نبوی
محمدعلی
یوسفی پور
تعارض در تکالیف، علاوه بر آن که موضوع بسیاری از بحث های فلسفه اخلاق است ، جایگاه ویژه ای در مباحث حقوقی و فقهی دارد. با این حال، منطق استاندارد تکلیف قادر به تحمل تعارضات نیست و با بروز تعارض بین تکالیف به تناقض میانجامد. در این نوشتار، نوشتارگان منطق تکلیف در موضوع تعارض تکالیف را مختصرا مرور نموده و به معرفی دو رویکرد اصلی در برخورد با تعارضات تکلیفی می پردازیم، که یکی از آن ها پذیرش تعارض بین تکالیف و تلاش برای ساخت منطق هایی است که قابلیت تحمل تعارض بین تکالیف را داشته باشند، و دیگری تفکیک الزامات به الزامات در بادی امر و الزامات واقعی و نفی وجود تعارض بین تکالیف واقعی است که مستلزم صوری سازی این دو نوع الزام و رابطه بین آن ها می باشد. سپس منطقهای وفق دهنده با حفظ اولویت را که در هر دو رویکرد مفید به نظر می رسند، برای فرمال سازی تعارضات برمیگزینیم و ضمن جستجوی ردپای مباحث مربوط به تعارض تکالیف در اصول فقه، که همان منطق حاکم براستدلال فقهی است، جنبههایی از مفهوم وجوب یا همان الزام فقهی را در قالب یک منطق وفق دهنده با حفظ اولویت صوری سازی مینماییم.
منطق تکلیف
اصول فقه
تعارض تکالیف
وجوب
الزامات در بادی امر
2019
08
23
179
206
http://www.javidankherad.ir/article_93215_2d6358347b386718d1b59b40717c895e.pdf
جاویدان خرد
جاویدان خرد
2251-8932
2251-8932
1398
16
35
سمبولیسم از منظر سنت گرایی
امیرحسین
وحید دستجردی
سعید
بینای مطلق
یوسف
شاقول
سنت گرایی، اعتقاد به حقیقتی ازلی و ابدی است که از امر مطلق و لایتناهی سرچشمه می گیرد و در قالب سنت برای انسان نمودار می گردد. اصطلاح سمبول و مشتقات آن از واژگان کلیدی سنت گرایان است. بیان فلسفی سمبولیسم را می توان در نظریه مثل افلاطون مشاهده کرد. در فلسفه افلاطون، اساس سمبولیسم، به «علت نمونهای» برمیگردد. علت نمونه ای ایده یا صورت مثالی شیء است که آفرینش بر طبق آن نمونه صورت می پذیرد. بنابر این، هر سمبولی نماینده یک حقیقت اعلی است. مبنای حقیقی سمبولیسم آن است که همه موجودات، در مراتب گوناگون هستی، با یکدیگر پیوند دارند و در یک هماهنگی کلی در تناظر با یکدیگر قرار می گیرند. از این رو، سمبولیسم دارای اصلی فوق انسانی است و امری قراردادی و دلخواهانه نیست و حقیقت شیء، به نحوی در سمبول حضور دارد. سمبولیسم زبان متافیزیک است و شناخت معنی سمبولیکی نیاز به حکمت دارد.
سنت گرایی
سمبولیسم
زبان متافیزیک
گنون
شوان
2019
08
23
207
232
جاویدان خرد
جاویدان خرد
2251-8932
2251-8932
1398
16
35
نقد تمایز علم از وجود ذهنی در معرفت شناسی صدرایی
محمد
یزدانی
اعظم
قاسمی
غلامرضا
ذکیانی
یکی از تفسیرهای رایج در معرفت شناسی صدرایی دیدگاهی است که علیرغم پایبندی به نگاه وجودیِ صدرا در تبیین حقیقت علم، فاصله معناداری در دیگر فروع و احکام بحث، از قبیل نسبت میان علم و وجود ذهنی، تعیین مصداق معلوم بالذات در علم حصولی و دیگر مسائلی از این دست، با مواضع صریح مرحوم آخوند دارد. کلید اصلی این اختلافات، قول به تفکیک و مغایرت وجودی میان علم و وجود ذهنی است و نتایجی که از این تفکیک حاصل می شود ظلیّت وجود ذهنی نسبت به علم، معلوم بالذات دانستن وجودِ علم و معلوم بالعرض دانستن وجود ذهنی است. لیکن، ما در این بررسی نشان خواهیم داد که تفکیک مذکور در نزد صدرا صرفاً جنبۀ اعتباری داشته و علم و وجود ذهنی از نظرگاه او اتحاد وجودی دارند و برخلاف تفسیر فوق الذکر، این وجود ذهنی است که در علم حصولی معلوم بالذات است و ظلیت آن نسبت به موجودات خارجی است نه وجودِ علم.
علم
وجود ذهنی
معلوم بالذات
ملاصدرا
جوادی آملی
2019
08
23
233
261
http://www.javidankherad.ir/article_91452_a1f8f449ce1751414e261c290b5ff2f2.pdf
جاویدان خرد
جاویدان خرد
2251-8932
2251-8932
1398
16
35
Aristotle's Rationalism :A Reply to Barnes
یاسمن
هشیار
Aristotle is more concerned with sensory perception and experience than philosophers before him, treating it as a kind of knowledge. It seems that the role he assigns to senses in knowledge acquisition does not qualify him as an Empiricist, although it does for some commentators. Now we should see if there is sufficient ground for the attribution of Rationalism to him. Now can we attribute Rationalism to him? And if yes, then in what sense and to what extent is he a Rationalist? To answer the question, I begin by considering components of Rationalism (and those of Empiricism, for that matter), that is, innate ideas and intuition, and then discuss Aristotle’s position regarding these components given his various works, particularly the last chapter of his Posterior Analytics and with the focus on nous. Since there have been different interpretations of this chapter of Posterior Analytics, I deal with exegeses by commentators such as Jonathan Barnes and their claims as they concern my claim in this paper.
Aristotle
Rationalism
intuition
nous
Posterior Analytics. Barnes
2019
08
23
5
20
http://www.javidankherad.ir/article_95976_5a60f7db59d9d0087152f591540c4942.pdf