مسأله هنر نزد افلاطون با تأکید بر شهود مثال خیر

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار وروه فلسفه دانشگاه محقق اردبیلی.

چکیده

ارتباط وثیق میان معرفت‌شناسی و هستی‌شناسی در مابعدالطبیعه‌ افلاطونی، خود را در هنر نیز آشکار می‌سازد. در تفکر افلاطون، اولاً فلسفه یک کمال نظری در حد طاقت بشری است؛ ثانیاً راه نشان دادن این معرفت نظری به اخلاق، سیاست و هنر این است که هم برای حکیم و هم برای آحاد جامعه یک کمال عملی باشد. افلاطون، غایت حکمت را شهود مثال خیر و این شهود را شرط انجام هر کار شخصی یا اجتماعی دانست، از این‌رو هر چیز از جمله هنر، تابع غایت تحقق مثال خیر است. به اعتقاد افلاطون، هرگونه هنری که به حقیقت بی­اعتنا باشد، فاقد ارزش است؛ زیرا خیری در آن نیست و هر اندازه هنری به حقیقت نزدیک‌تر باشد، به همان نسبت ارزشمند است. هرچند در آثار افلاطون چنین مطلبی به صراحت ذکر نشده است؛ اما می‌توان گفت نفسِ هنرمندی که به مقام شهود مثال خیر رسیده است، با خلق اثر هنری، مظهر و جلوه­ صفاتی نظیر خلّاق، مبدع، بدیع و مصوّر می­شود و با فعل هنری خود به مبدأ عالم شباهت می­یابد.

کلیدواژه‌ها


-        بینای مطلق، سعید، هنر در نظر افلاطون، فرهنگستان هنر، تهران، 1383.
-        تیلور، س. س. و، تاریخ فلسفه غرب: از آغاز تا افلاطون، ترجمه حسن فتحی، حکمت، تهران، 1392.
-    سلطانی کوهانستانی، مریم؛ صدرمجلس، مجید، اشراق و شهود از نگاه افلاطون، پژوهش‌های فلسفی، نشریه دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تبریز، تابستان 93، دوره8، شماره مسلسل 14، صفحات 26- 1، تبریز، 1393.
-    واتسون، آندرو، مقایسه فلسفه هنر و زیبایی فلوطین با افلاطون، ترجمه: صادق علاماتی، کتاب ماه هنر، دی 1388؛ شماره 136؛ صفحات 107- 104، خانه کتاب، تهران، 1388.
-        Gadamer,Hans Georg, (1900), Dialogue and Dialectic: Eight Hermeneutical Studies On Plato; translated and with an introduction by P. Christopher Smith,Yale University Press, Haven&London
-        Guthrie,W.K.C, (1975), A History of Greek Philosophy: Plato:The man and his dialogues earlier period; Vol.IV,Cambridge University Press, London.
-        ــــــــــــــــ , (1978), A History of Greek Philosophy: The Later Plato and Academy; Vol.V, Cambridge university Press, London , Newyork.
-        Plato; (1997), complete works; edithed with John M.Cooper, Hackett publishing company ,Inc,U.S.A.
-        Reeve,C.D.C,(2006),Philosopher-kings: The Argument of  Plato’s Republic, Hackett Publishing Company, Inc, Cambridge.
-        Wood,Calling,R.G,(1925), »Plato's Philosophy of Art«;Mind,Published by Oxford University Perss: www.Jstor.org
-        Zeller,Eduard. (1980), Outlines of the History of Greek Philosophy; translated by: l.r.palmer, Dover Publication, new York.