TY - JOUR ID - 127975 TI - کیهان‌شناسی تَنترَه‌ای-پورانه‌ای بر اساس رسالۀ بحر الحیاتِ شیخ محمد غوث گوالیاری JO - جاویدان خرد JA - IW LA - fa SN - 2251-8932 AU - عدلی, محمد رضا AD - استادیار گروه ادیان و عرفان دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی Y1 - 2021 PY - 2021 VL - 17 IS - 38 SP - 231 EP - 260 KW - بحرالحیات KW - محمدغوث گوالیاری KW - شطاریه KW - یوگه KW - تنتره KW - پورانه KW - کیهان‌شناسی DO - 10.22034/iw.2020.253891.1464 N2 - رسالۀ بحرالحیاتِ محمد غوث گوالیاری (د 970 ق)، از مشایخ طریقت شطاریه، مجموعه‌ایست مرکب از آراء و اعمال یوگه‌ای به انضمامِ اندیشه‌های عرفانیِ اسلامی. محمد در مقدمۀ بحرالحیات آن را برگردان فارسیِ رسالۀ انبرت کوند ( اَمْریتَه ‌کوندَه، «حوضِ آب حیات»، از متون یوگه‌ای) خوانده است. امروزه نسخۀ اصلی آن در دست نیست و خودِ شیخ صرفاً به ترجمۀ عربی آن (حوض الحیات) اشاره کرده است. رساله شامل ده فصل است، در فصل دهم روایتی از کیهان‌شناسی نقل می‌شود که با روایات تَنترَه‌ای-پورانه‌ای قرابت دارد. اندیشۀ محوری این کیهان‌شناسی، یعنی «کثرت در وحدت» با عقائد محمد همسو است. شیخ برای سایر مضامین این کیهان‌شناسی نیز شواهدی از سنت اسلامی نقل می‌کند. از جمله، توصیفِ «صدا» به عنوان نخستین تجلی، «عشق» به عنوان محرکی برای خلقت، «آب‌های نخستین» به عنوان بستری برای آفرینش و ... . این مقاله می‌کوشد ریشۀ روایت محمد را در متون مختلف هندویی جستجو کند. UR - http://www.javidankherad.ir/article_127975.html L1 - http://www.javidankherad.ir/article_127975_8388f40dbb33890a8142f2aa995ac44c.pdf ER -