«ماهیت» در اندیشه قاضی سعید قمی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری حکمت متعالیه موسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران

2 معاونت پژوهشی، موسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران

3 استاد/موسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران

10.22034/iw.2019.196498.1359

چکیده

بررسی دقیق و تفصیلی آثار قاضی سعید نشان می‌دهد اساساً «ماهیت» از نظر قاضی سعید، همان «ما به الشیء هو هو» یا ماهیت بالمعنی الاعم است و ماهیت به معنای «ما یقال فی جواب ماهو» مورد نظر وی نبوده است؛ ماهیت، همان حقیقت، ذات و صورت شیء و در تعبیر دیگر، «ماهیت شیء»، «وجود خاص شیء» است
قاضی سعید در تبیین دو حکم از احکام ماهیت در نحوه تحقق ماهیت در عالم خارج، یعنی دو مسأله جعل و تشخص، نفس «ماهیت» را مجعول به «جعل‌بسیط» از ناحیه جاعل دانسته و هرگونه تقرر ماهیت، پیش از جعل جاعل را نفی می‌نماید و تشخص ماهیت را نیز به «جعل جاعل» می‌داند؛ لذا تحقق ماهیت، نیازمند عروض وجود بر ماهیت نخواهد بود
قاضی سعید در تبیین نحوه تحقق ماهیت در عالم خارج، نفس «ماهیت» را مجعول به «جعل‌بسیط» از ناحیه جاعل دانسته و هرگونه تقرر ماهیت، پیش از جعل جاعل را نفی می‌نماید

کلیدواژه‌ها


ابن سینا، ال شفاء ، المنطق، ر صدیر و مراجعه ابراهیم مذکور، رحقیق االب قنواری، منشورات مکتبة
آیة الله المرعشی النجفی، قم، 9939 ه. ق.
 ، _____ الشفاء، االلهیات، تصدیر و مراجعه ابراهیم مذکور، تحقیق االب قنواتی، منشورات مکتبه آیة الله
المرعشی النجفی، قم، 9939 ه. ق.
 ، _____ االلهیات من کتاب ال شفاء ، رحقیق ح سن زاده ،ملی،چاپ اول، مرکز االعالم اال سالمی،
قم، 9899ه.ش.
 ، _____ االشارات و التنبیهات، مف شرح الصواجه نصیرالدین الطوسی و المحاکمات لقطب الدین
الرازی، رحقیق کریم فیضی، 8ج، چاپ اول، مؤسسه مطبوعات دینی،9838 ه . ش
 ، _____ ابنسینا، االشارات و التنبیهات، چاپ اول، البالغه، قم، 9899 ه. ش.