2گروه معارف اسلامی، دانشکدهٔ ادبیات، دانشگاه علامه طباطبائی
چکیده
مکتب بغداد مهم‌ترین مکتب در میان صوفیه بوده است و هم‌چنان تا روزگار ما مشایخ بغداد و اقوالی که از آنان باقی مانده است بر تصوف و عرفان اسلامی تأثیرگذارند. دربارة برخی از مشایخ بغداد پژوهش‌هایی صورت گرفته است (از جمله جنید و حلاج و شِبْلی)، ولی برخی دیگر از مشایخ که اهمیت کم‌تری نیز نداشته‌اند کماکان در بوتة فراموشی هستند. یکی از مشایخ بزرگ مکتب بغداد ابومحمد جعفر بن محمد خُلْدی بغدادی معروف به جعفر خُلْدی است که در تصوف از شاگردان اصلیِ جنید بغدادی به شمار می‌رود و در عین حال محدّثی بزرگ بوده است. از همة این‌ها مهم‌تر این است که با وجود اینکه در آن عصر همه یا بیشتر مشایخ صوفیه، دست‌کم در ظاهر، از اهل‌سنت بوده‌اند، جعفر خُلْدی گرایش‌های خاصی به اهل‌بیت و پیروان آن‌ها داشته است. با توجه به اینکه در زبان فارسی حتی یک مقالة مستقل دربارة جعفر خلدی وجود ندارد (به‌جز دو مدخل «خلدی» در دانشنامة جهان اسلام و دایرةالمعارف بزرگ اسلامی که مشحون از اطلاعات نادرست یا ناکافی دربارة خلدی است)، مقالة حاضر را می‌توان فعلاً شناخت‌نامه‌ای مختصر دربارة این عارف بزرگ دانست که لازم است در مقالاتی دیگر به اندیشه‌ها و آثار او به‌تفصیل پرداخته شود.
1Department of Philosophy, The Academy of Islamic Sciences and Culture, Qom, Iran
2Department of Islamic Knowledge, Faculty of Literature, University of Allameh Tabatabaee
چکیده [English]
The School of Baghdad is the most important schools among the Sufism and still has its influence on the other Sufi Schools. Although there are inquiries about some of the members of this school such as al-Junayd, al-Shiblī and particularly al-Ḥallāj but there are others masters who are not less important but nothing has said about them. One of these "unknown" masters is Abu Muḥammad Jaʿfar b. Muḥammad b. Nuṣayr b. Qāsim al-Khawwāṣ al-Baghdadī (867-959) known as Jaʿfar al-Khuldī, one of the great Sufis and Muḥaddith of 9th and 10th centuries in Baghdad. This essay studies shortly the life, thoughts, and works of him. He was born, grew up, and then died in Baghdad; and although he travelled to other Sufi centers and learned from their great Sufis, during his long life was able to be a shaykh of Baghdad Sufis and to see an ups and downs of the Sufism of Baghdad. It is true that most of the Sufis of that time, including Jaʿfar al-Khuldī, were belong to Sunni thought but he looks to the Ahlulbayt in a way that perhaps we can call him a semi-Shiʿa Sufi.
کلیدواژه ها [English]
Sufi School of Baghdad, Junayd of Baghdad, Ja'far al-Khuldī, Works of Ja'far al-Khuldī
ابتدای صفحه