جاویدان خرد نقد تمایز علم از وجود ذهنی در معرفت شناسی صدرایی
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران، ایران
2 عضو هیات علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی/پژوهشکده حکمت معاصر
3 دانشیار دانشگاه علامه طباطبایی
چکیده
یکی از تفسیرهای رایج در معرفت شناسی صدرایی دیدگاهی است که علیرغم پایبندی به نگاه وجودیِ صدرا در تبیین حقیقت علم، فاصله معناداری در دیگر فروع و احکام بحث، از قبیل نسبت میان علم و وجود ذهنی، تعیین مصداق معلوم بالذات در علم حصولی و دیگر مسائلی از این دست، با مواضع صریح مرحوم آخوند دارد. کلید اصلی این اختلافات، قول به تفکیک و مغایرت وجودی میان علم و وجود ذهنی است و نتایجی که از این تفکیک حاصل می شود ظلیّت وجود ذهنی نسبت به علم، معلوم بالذات دانستن وجودِ علم و معلوم بالعرض دانستن وجود ذهنی است. لیکن، ما در این بررسی نشان خواهیم داد که تفکیک مذکور در نزد صدرا صرفاً جنبۀ اعتباری داشته و علم و وجود ذهنی از نظرگاه او اتحاد وجودی دارند و برخلاف تفسیر فوق الذکر، این وجود ذهنی است که در علم حصولی معلوم بالذات است و ظلیت آن نسبت به موجودات خارجی است نه وجودِ علم.
کلیدواژه‌ها
موضوعات
)