نسبت مفاهیم اعتباری حقیقی و واقع خارجی وذهنی دروحدت وکثرت

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

عضوهیئت علمی واستاد یار جامعه المصطفی العالمیه

چکیده

موضوع این جستار، بررسی نسبت مفاهیم اعتباری حقیقی(مفاهیم فلسفی ومنطقی) وواقع خارجی وذهنی آنها دروحدت وکثرت است. مسأله این است که آیا وحدت یا کثرت واقع خارجی وذهنی (منشاءانتزاع) مفاهیم فلسفی ومنطقی، مستلزم وحدت یا کثرت مفهوم است؟آیا وحدت یاکثرت مفهوم فلسفی ومنطقی ازوحدت وکثرت منشاءانتزاع آنها حکایت دارد؟ درپاسخ به پرسش های مزبور، فرضیه ها وگزاره هایی صورت بندی می شوند. روش انجام این تحقیق، تحلیلی ازطریق تحلیل مفهومی وگزاره ای است ومهمترین نتایج ویافته هایی که این پژوهش به آنها دست یافته است، عبارتنداز:1-درمحمول منطقی که خصوصیت معنایی مناسب بامنشاءانتزاع خود ندارد، تعدد سنخ مفهوم منطقی، ازکثرت سنخ معنایی منشاءانتزاع کشف نمی کند؛ همان طورکه کثرت سنخ منشاءانتزاع، مستلزم کثرت سنخ مفهوم منطقی نیست. 2-درمحمول منطقی که خصوصیت معنایی مناسب با منشاءانتزاع دارد، میان مفهوم ومنشأانتزاع آن دروحدت وکثرت، تلازم(استلزام ازدوطرف مفهوم ومنشأانتزاع آن)است.3-درمفاهیم فلسفی با لحاظ خصوصیت مسانخ ومناسب مفهوم در منشاءانتزاع محمول فلسفی، وحدت مفهوم ازوحدت خصوصیت در منشاءانتزاع حکایت می کند وکثرت سنخی منشاءانتزاع، مستلزم کثرت مفهوم است.4- درمفاهیم اعتباری حقیقی برحسب دیدگاه مشهور،-که خصوصیت مناسب مفهوم درمنشأانتزاع آن لحاظ نمی شود-، میان مفهوم ومنشاءانتزاع ، دروحدت وکثرت تلازم نیست.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


-      آملی، محمد تقی، دررالفوائد، ج 1، مؤسسه مطبوعاتی اسماعیلیان، قم، بی‌تا.    
-      جوادی آملی، عبدالله،  شناخت‌شناسی در قرآن، مرکز مدیریت حوزه علمیه،  قم،  1370.
-      حلی، حسن ابن یوسف، کشف المراد فی شرح تجریدالاعتقاد، مؤسسه نشر اسلامی ‌قم، 1407هـ. ق. 
-      راغب اصفهانی، ابوالقاسم حسین، معجم مفردات الفاظ القران، تحقیق: ندیم مرعشلی، دار الکاتب العربی، بی‌جا، بی تا.
-      زنوزی، ملاعبدالله، لمعات الهیه، تصحیح: سید جلال‌الدین آشتیانی، انتشارات انجمن فلسفه ایران، تهران، 1397ق.  
-      ساوی، عمربن سهلان، البصائرالنصیریة فى علم المنطق، تصحیح: سیدجلال الدین آشتیانی، انتشارات انجمن فلسفه ایران، تهران، 1397ق. 
-      سبزواری، ملاهادی، شرح المنظومه، انتشارات دارالعلم، قم، 1366 هـ . ش.
-      شیرازی، صدرالدین محمد، الحکمة المتعالیة فی الأسفارالعقلیة الأربعة، ج1، داراحیاء التراث، بیروت، 1981م.
-      ــــــــــــــ، الحکمة المتعالیة فی الأسفار العقلیة الأربعة، ج2، داراحیاء التراث، بیروت، 1981م.
-      ــــــــــــــ، الحکمة المتعالیة فی الأسفار العقلیة الأربعة، ج 4، داراحیاء التراث، بیروت، 1981م.
-      طباطبائی، سید محمدحسین، نهایة الحکمة، مؤسسه نشر اسلامی، قم، 1404 هـ .ق.
-      ــــــــــــــ، رسائل سبعه، بنیاد علمی ‌و فکری علامه طباطبائی و نشر کتاب، قم، 1362هـ . ش. 
-      ــــــــــــــ، اصول فلسفه و روش رئالیسم، ج2، انتشارات صدرا،  تهران، 1372هـ . ش.
-      ــــــــــــــ، بدایة الحکمة، تصحیح: غلامرضا فیاضی، مؤسسه نشر اسلامی، قم، 1364هـ . ش.
ــــــــــــــ، طوسی، محمد ابن حسن (نصیرالدین)، شرح الاشارات والاتنبیهات، ج1، دفتر نشر کتاب، تهران، 1403هـ .ق